علف های هرز، مشکل جدید این بنای 1000 ساله - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس معتقد است: این بوته ها از فروردین ماه سال جاری به بعد آغاز به رشد کردند و فصلی هستند. دانه ها به وسیله پرندگان جابه جا می شوند. به همین دلیل برنامه داریم که گنبد را با کوادکوپتر سم پاشی کنیم اما باید موارد مرمتی را رعایت کنیم و این کار هم به راحتی انجام نمی گردد.

عبدالمجید نورتغانی با بیان اینکه علف های روی این گنبد تیرماه 96 زدوده شدند، اظهار کرد: اما علف ها با فضله پرندگان به راحتی جابه جا می شوند. به نظر می رسد این دانه ها در یکی از بهترین جاهای گنبد از نظر اقلیمی گذاشته شده اند، چون در آن بخش آفتاب و باران وجود دارد. شاید هندسه آجرچینی به این شکل باشد که دانه ها به پایین سُر نخورند، به همین دلیل در آنجا آغاز به رشد می نماید. در زمان ثبت جهانی نیز علف هایی با گونه های مختلف وجود داشت.

او اظهار کرد: برای نحوه زدودن علف ها در سال 96، دورتا دور بنا داربست زده شد. همچنین باید ببینیم نظر شورای راهبردی برای سمپاشی با کوادکوپترچیست. ما 11 بوته روی گنبد داریم که نزدیک به سه بوته تا به حال خشک شده است. منتظریم طی یکی دوماه آینده بقیه بوته ها نیز خشک شده و بیفتند، تا کنون که این طور بوده است. ولی اکنون با توجه به تکنولوژی های نوین باید بتوانیم برای زدودن آنها مداخله کنیم.

مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس با اشاره به رطوبت گنبد قابوس ادامه داد: رطوبت بنا از دو بخش وجود دارد. بخشی از پائین وارد بنا می گردد و بخش جدی تر، رطوبت های نزولی است که به واسطه برف و باران روی بنا تأثیر می گذارد. در این باره نیز قرار است نحوه حفاظت و مرمت ارائه گردد. قاعدتاً ممکن است آسیب هایی در نوع ملات نیز بوده باشد. در بخش هایی از بنا شاهد وجود فضله پرندگان هستیم که آجرها را سفید نموده است. به صورت مرتب با کوآدکوپتر، عکس می گیریم.

آنالیز میزان رطوبت و دمای سطح با ابزارهای دقیق

نورتغانی اضافه نمود: بحث رطوبت بنای گنبد قابوس سالانه به روش های مختلفی بازرسی می شوند، هر 15 روز رطوبت بنا اندازه گیری خواهد شد. ما گمانه ای در جبهه غربی نیز داریم و گمانه ای که در عمق، آب زیرزمینی را می سنجیم. از طرف دیگر در بخش هایی که داریم، دما و رطوبت بنای برج اندازه گیری می گردد. همچنین ما بحث مراکز پایش آنلاین را نیز برنامه ریزی می کنیم. البته پروپوزال ها آماده شده و سال جاری بخشی از تجهیزات خریداری شده و قرار است با ابزارهای دقیق میزان رطوبت و دمای سطح آنالیز گردد.

او با اعلام اینکه حتی جای پنجه پرندگان روی آجرها وجود دارد، افزود: از روی فضله ها می توان حدس زد چند نوع پرنده به اینجا می آیند. برای برداشتن این فضله ها نیز مطالبات در حال اجرا است. دوستان قبل از ما هم روی این موضوع مطالعه نموده اند.

نورتغانی با بیان اینکه مسئولیت پایگاه را از بهمن ماه به عهده گرفته است، اضافه نمود: سال 96 مرمت هایی روی بنا انجام گرفته است. به عبارتی مرمت اضطراری روی بنا انجام شد. نکته مورد نظر این است که این فضله ها بعد از ثبت جهانی به وجود نیامده اند و قدیمی هستند.

گنبد قابوس روی آب بنا شده است!

بنای گنبد قابوس تقریبا روی آب بنا شده است. برای مبارزه با رطوبت نمی توان گفت که چند چاه کنده گردد تا سطح آب پایین بیاید، چون اگر این آب خالی گردد، ممکن است بنا نشست کند

او همچنین یکی از نگرانی ها درباره بنای گنبد قابوس را آب های زیر سطحی دانست و گفت: آب در این منطقه تغییر تراز داده است. درباره اینکه تغییر تراز آسیب زا است یا خیر باید مطالعه انجام گردد. ما آب های زیرزمینی با عمق زیادی داریم و برای اینکه وضعیت رطوبت بنا را بسنجیم، از ابزارهایی استفاده خواهیم کرد که روی بنا و تپه در عمق های مختلف نصب و آنالیز می شوند. رطوبت بنا دو منشأ دارد. نزدیک سرویس بهداشتی بخشی از زمین را کنده ایم و متوجه شدیم آب های سطحی اطراف برج به خاطر توپوگرافی ایجاد شده بسیار بالاست. همیشه هم همین طور بوده است. در این بنا 9 متر و 88 سانتیمتر پِی داریم. تپه نیز حدود 10 متر ارتفاع دارد. بنای گنبد قابوس تقریبا روی آب بنا شده است. برای مبارزه با رطوبت نمی توان گفت که چند چاه کنده گردد تا سطح آب پایین بیاید، چون اگر این آب خالی گردد، ممکن است بنا نشست کند.

مدیر پایگاه میراث جهانی برج قابوس همچنین درباره بودجه این بنا شرح داد: ما دو منبع بودجه داریم، یکی بودجه استانی است که در فاز اول یک میلیارد و 200 میلیون تومان در اختیارمان نهاده شد. انتظار است که با دو برابر شدن این اعتبارات، فاز دوم و سوم کارهایمان نیز انجام گردد. بودجه ملی نیز داریم که بخشی از آن برای حقوق کارکنان هزینه می گردد. بودجه حفاظت و مرمت نیز حدود یک میلیارد و 180 میلیون تومان است که از منبع پایگاه های جهانی اختصاص پیدا می نماید و توانسته ایم با 200 میلیون تومان تجهیزات روشنایی عرصه و بنا را خریداری کنیم. مقداری هم برای ساماندهی عرصه و مطالعات هزینه شده است.

نورتغانی درباره کاربری برج نیز شرح داد: نمی توان به جرأت گفت که کاربری این بنا چه بوده است؟ یکی از کاربردهای آن می تواند نمایش قدرت و عظمت بوده و یا اینکه برای آرامگاه ساخته شده باشد. ما می خواهیم فضای داخل بنا خالی بماند چون بازدید نماینده زمان زیادی را در داخل فضا نباشد. ما اجازه نمی دهیم حتی بازدیدنمایندگان به آجرها دست بزنند و یا روی آنها بنشینند. تصمیم داشتیم روی آجرها شیشه بگذاریم اما باید شورای فنی تأیید کند چون هر کاری که انجام گردد، یک نوع مداخله است.

او درباره چوب هایی که به تازگی روی آجر فرش های داخل بنا کار گذاشته شده است، گفت: ما هنگام قراردادن چوب در کف برج جای تنفس گذاشته ایم. براساس هندسه برج 20 قطعه چوب در کف کار گذاشته شده است به گونه ای که بتوان به راحتی و بدون آسیب زدن به بنا، آن را جابجا کرد.

بازدید 35 هزار نفر در تعطیلات عید

در ایام عید نزدیک 35 هزار نفر به داخل برج رفتند به همین دلیل بازه زمانی کوتاهی برای بازدید آنها از برج تعریف نموده ایم

مدیر این پایگاه جهانی با بیان اینکه در کنار بنای گنبد قابوس و در عرصه جهانی نابسامانی هایی وجود داشت، اضافه نمود: اصلاح حریم، جداره سازی و منظره شهری انجام شد. در ایام عید نزدیک 35 هزار نفر به داخل برج رفتند به همین دلیل بازه زمانی کوتاهی برای بازدید آنها از برج تعریف نموده ایم زیرا بازدم افراد موجب ایجاد رطوبت می گردد و ممکن بود حضور آنها به آجرهای کف برج آسیب بزند، به همین دلیل با نظر شورای راهبردی کف برج را چوب فرش کردیم. از طرفی برخی از بازدیدنمایندگان روی بنا می نشستند یا پا روی برخی از آجرها می گذاشتند که در شأن بنا نبود.

به گفته نورتغانی رد سیاهی های باقیمانده روی آجرهای داخل بنا مربوط به روشن کردن آتش افراد، قبل از ثبت جهانی این بنا بوده است.

او مسئله اصلی که پایگاه میراث جهانی به دنبال آن هست را طرح جامع مرمتی بنا اظهار داشت و اضافه نمود: این کار احتیاج به چند فاکتور دارد. یکی بحث مطالعات فن شناسی است که آن را لازم داریم و دیگری سازه یا کنشی است که بنا باید داشته باشد. کارشناسان نظر دارند که این تپه بخشی از پایداری سازه را تضمین می نماید. بر این اساس، اکنون بحث پایداری سازه یا سلامت سازه در حال آنالیز است. بخش دیگری که به دنبال آن هستیم تا بتوانیم طرح جامع را تکمیل کنیم، موضوع فرسایش های زیستی است. این فرسایش های زیستی را می توان در دو بُعد تعریف کرد، یکی گل سنگ هایی که در پایه و بالای بنا وجود دارد.

تا کنون 13 گل سنگ شناسایی شده

مدیر این پایگاه جهانی افزود: 13 نوع گل سنگ تا به حال شناسایی شده و انتظار داریم که بیشتر هم باشد. فرسایش دیگر فضله پرندگان است که در نزدیکی پنجره ها وجود دارد. ورودی بنا دارای 10 تَرک است که در تَرک دو و سه بیشترین فرسایش را داریم که دلیل آن رطوبت است زیرا در این بخش باد غالب و بارش باران را داریم. باید با پایش دقیق آسیب های بنا را شناسایی کنیم و بدانیم ساختار سازه به چه شکل است. برای رسیدن به این موضوع چند پروژه تعریف شده است. به همین دلیل با تیم دانشگاه شهید بهشتی قرارداد مطالعاتی فن شناسی را داریم. قرار است تعیینات فنی آجرها را نیز مطالعه نمایند.

وی ادامه داد: همچنین قرار است روی ملات، آخر و سازه مطالعه انجام گردد تا پس از آن مداخلات بعدی را تعریف کنیم. این کار باید در دو فاز انجام گردد یکی شناخت و دیگر پیدا کردن راهکارهایی که با توجه به این شناخت باید ارائه شوند. با پژوهشکده علمی و صنعتی نیز صحبت شده تا روی گل سنگ ها کار نمایند. ما باید درباره گل سنگ ها نیز شناخت داشته باشیم، چون وجود برخی از گونه های گل سنگ می تواند جلوی برخی از گونه های مخرب را بگیرد. قبلا یک فاز صورت گرفته و قرار است در فاز سوم نحوه گل سنگ زدایی را ارائه نمایند که زمان بر است. البته باید به صورت پایلوت روی نمونه آجرهای جرجان که شبیه به این بنا است، مداخلاتی انجام گردد و بعد آن را روی این بنا اعمال کنیم. در کنار آن برای نحوه گل سنگ زدایی با تیم نانوی دانشگاه گلستان وارد همکاری شده ایم، چون یکی از راهکارهای مبارزه با گل سنگ ها استفاده از نانو است.

مدیر این پایگاه جهانی اظهار کرد: اتحادیه اروپا در این زمینه گزارش هایی دارد و یک تیم قوی از چندین دانشگاه در چند کشور در این زمینه کار نموده و از آنها خواسته روی چند بنا راه های مبارزه با گل سنگ ها اعمال گردد. از اساتید خواسته ایم که نحوه گل سنگ زدایی را با استفاده از مواد جدید به ما ارائه نمایند، بنابراین دو تیم، موازی هم کار می نمایند. برای اینکه از تجارب کشورهای دیگر نیز استفاده نموده باشیم با دانشگاه پلی تکنیک میلان کار کردیم، حتی نشستی نیز در دانشگاه برپا شد که در این زمینه طرح مسئله کردیم.

گل سنگ ها با گیاهانی که روی گنبد روییده اند، تفاوت دارند

تغانی گفت: وجود گل سنگ ها با گیاهانی که روی گنبد روییده اند متفاوت هستند. گل سنگ ها شاید نزدیک به یک سانت رشد سالیانه داشته باشند، ما گل سنگ هایی هم داریم که قطرشان زیاد است و نشان می دهد بعد از مرمت سال 1309 که آندره گدار با آجرهای جرجان انجام داده، این گل سنگ ها در بازه زمانی 80 تا 90 ساله شکل گرفته است. بخشی از سیاهی ها نیز روی بنا وجود دارد که مربوط به فرآیندهای بیولوژیکی گل سنگ هاست.

بنای گنبد قابوس با این عظمت نمی تواند تنها بوده باشد، بلکه باید در اطراف هم آثاری وجود داشته باشد

او با بیان اینکه بنای گنبد قابوس با این عظمت نمی تواند تنها بوده باشد، بلکه باید در اطراف هم آثاری وجود داشته باشد، اظهار داشت: چون در کنار شهر جرجان نهاده شده است. تصور ما این است که در آینده بتوانیم شهر جرجان را به پرونده ثبت جهانی گنبد قابوس الحاق کنیم تا یک مجموعه داشته باشیم. بر این اساس، طرح تهیه نقشه تاریخی بر طبق اسناد باستان شناسی را با دانشگاه فردوسی در دستور کار داریم و قرار است موقعیت این بنا بر اساس شعاع 15 کیلومتری با توجه به مکشوفات و مکتوبات شناسایی گردد، بخش اول این کار صورت گرفته است، بخش دوم نیز بر طبق منابع مکتوب انجام می گیرد.

مدیر این پایگاه جهانی اعلام کرد: در شعاع 15 کیلومتری چهار دسته بندی لندسکیپ تاریخی وجود دارد. یکی لندسکیپ هیدرولیک است. زیرا این بستر یکی از مهمترین بسترهای هیدرولیکی ایران باستان و ایران اسلامی است، چون در کنار دیوارش یک خندق و کانال انتقال آب بوده و حتی در برخی از تصاویر وجود خندق در اطراف بنا دیده می گردد. پس یک لندسکیپ هیدرولیکی و لندسکیپ دفاعی داریم.

تغانی با بیان اینکه یکی دیگر از لندسکیپ ها، لندسکیپ شهری است، که همان شهر جُرجان و اطرافش است، ادامه داد: لندسکیپ قبل از دیوار نیز وجود دارد که آثاری قبل از دیوار در آن کشف شده است. در نظر داریم که صندلی این بنای عظیم را در بستر خودش تعیین کنیم. انتظار داریم که طرح جامع حفاظتی و مرمتی آن تهیه گردد. ما مشکل سیمای منظری را هم داشتیم که باید ساماندهی می شد، بخش آزادسازی شده شرقی مدتی بود در انتظار قرار داشت. سال جاری استارت آن خورده شد. فاز اول آن ایجاد یک مرکز تجمعات شهری است. انتظار داریم که این پایگاه بانی برج مقبره های کشور و یکی از کارنمودهای این بخش برگزاری کنفرانس های بین المللی باشد. ما می توانیم در این بخش سالانه یکی از رویدادهای سازمان میراث فرهنگی را برگزار کنیم.

سالانه شاهد حضور سوسک ها هستیم

نظر متخصصانی که با ما همکاری می نمایند و دوستان زیست شناس این است که هیچ مقاله علمی یا متنی وجود ندارد که نشان دهد این نوع حشرات می توانند به بنا آسیب بزنند

او همچنین درباره سوسک های بال آتشین شرح داد: نظر متخصصانی که با ما همکاری می نمایند و دوستان زیست شناس این است که هیچ مقاله علمی یا متنی وجود ندارد که نشان دهد این نوع حشرات می توانند به بنا آسیب بزنند. این حشرات اکنون در هر جایی از دشت گرگان وجود دارند. ما سالانه شاهد حضور آنها هستیم. از طرفی مرمت خاصی روی بنا انجام نداده ایم که در اثر آن این حشرات به وجود آمده باشند.

مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس اظهار کرد: برای مبارزه با نمِ بنا، نمکِش احداث شده است. در برخی از اخبار کلمه موم را به کار برده اند، در حالی که ما از موم برای مرمت استفاده ننموده ایم. در برخی از جاها برای اتصال یک سازه به بنای تاریخی از یونولیت به صورت موقت استفاده نموده ایم که البته با پیشنهاد شورای راهبردی اینها نیز برداشته می شوند. حشرات بال آتشین سالانه وجود داشته است اما اینکه چرا در این مقطع زمانی شاهد حضور آنها هستیم، دلیلش تغییرات اقلیمی است، چون فصل زاد و ولد آنها الان نیست. آنها در واقع در این موقع سال به بنا پناه آورده اند و آسیبی نمی زنند.

به گزارش خبرنگاران، قابوس بن وشمگیر، حاکم گرگان سال 375 هجری شمسی یعنی بیشتر از هزار سال پیش دستور ساخت این استوانه بلند چندوجهی را داده بود. از آن موقع این برج بر بلندای یک تپه پایدار مانده است؛ آرامگاهی برای نشان دادن جلال و جبروت سلطنت قابوس، درست در قسمت شمالی شهر گنبد و سه کیلومتری شهر باستانی جرجان، مرکز حکومت آل زیار. برج گنبد قابوس در سال1386 وارد فهرست ملی شد و در سال 1398 در فهرست میراث جهانی نهاده شد.

بنا به تصمیم پایگاه پژوهشی میراث جهانی گنبد قابوس، داخل این بنا بنری برای چگونگی بازدید و محافظت از برج توسط بازدیدنمایندگان نصب شده که در آن بازدید نمایندگان را از نشستن روی سکوها منع و به پا نکوبیدن و آسیب نرساندن به آجرها، آواز نخواندن، سیگار نکشیدن، نخوردن و نیاشامیدن در داخل بنا، عکاسی بدون فلاش و مدیریت زمان بازدید دعوت نموده است.

kheimehnews.ir: خیمه نیوز، با مجله اخبار شامگاهی خیمه نیوز همراه شوید.

italyro.ir: تور ونیز: سفر به اروپای شگفت انگیز