عتیقه های ایرانی چگونه سر از اتریش در آوردند؟ - مجله سرگرمی

ایسنا: چیزی حدود پنج ماه قبل، پلیس اینترپل اتریش به همتای خود در کشورمان اعلام می نماید که لوحی فشرده محتوی آثارِ قدیمی که احتمالا متعلق به فرهنگ و تاریخ ایران است در یک صندوق امانات در کشور اتریش پیدا شده است و بر همین اساس تصاویر موجود در اختیار کارشناسان اداره کل موزه ها قرار می گیرد تا اصالت و حوزه جغرافیایی آن ها معین شود.

تعمیرات در صندوق امانات بانکی در اتریش سبب خیر شد

محمدرضا زاهدی - رئیس اداره اموال فرهنگی اداره کل موزه ها - که تصاویر قرار گرفته در اختیار وزارتخانه میراث فرهنگی را آنالیز نموده، داستانِ کشفِ لوحِ فشرده ای که احتمال قاچاق تعدادی از آثار تاریخی را قوی تر می نماید، را این طور روایت می نماید.

او می گوید: اداره کل موزه ها آذرماه سال گذشته، به وسیله رییس اینترپل ایران آگاه شد که از صندوق اماناتِ یک تبعه ایرانی در بانکی در اتریش، اسناد و مدارکی پیدا شده و اشاره نموده اند که همراهِ آن لوحِ فشرده ای نیز وجود دارد که در آن تصاویرِ اشیای باستانیِ متعلق به ایران است.

وی درباره چگونگی دست یافتن پلیس اینترپل به این لوح فشرده شرح می دهد: در نامه اولیه اینترپل به ما اعلام شد به دنبال تعمیراتی که بانک فوق انجام می داده، به همه مالکان صندوق امانات خود اعلام می نماید تا صندوق ها را برای انجام اقدامات مورد احتیاج تحویل دهند، احتمالا فردِ مالک در آن موقع در اتریش حضور نداشته و آن ها مجبورشده اند تا خود صندوق امانات را باز نمایند و با این شرایط روبرو شده اند. طبق شرحات شان این صندوق متعلق به یک تبعه ایرانی ساکن در اتریش است که هویت او نیز معین شده است.

او ادامه می دهد: نخست پلیس اینترپل اتریش و ایران با یکدیگر هماهنگ نموده و اطلاعات در اختیار پلیس ایران قرار می گیرد، آن ها نیز از ما می خواهند تا با دیدن این تصاویر نظرِ کارشناسی خود را اعلام کنیم. تصاویر را که دیدیم، معین شد تعدادی از اشیا متعلق به فرهنگ و تمدن ایران و تعدادی نیز مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است.

او نمونه آثار را سر سنجاق های مفرغی سبک لرستان اعلام می نماید و می افزاید: تعدادی دیگر از آثار بر اساس تصاویری که اینترپل برای ما ارسال نموده به سبک دوره های هخامنشی و ساسانی برمی شود که اعلام نظر کارشناسی کردیم؛ این آثار متعلق به فرهنگ و تمدن ایران هستند و بخشی مربوط به هزاره اول قبل از میلاد و تعدادی نیز سبکِ دوره هخامنشی و ساسانی است که با توجه به تصاویر ارسالی، به نظر می رسد کارهای دوره هخامنشی و ساسانی تقلبی باشند، حتی ممکن است اصالت نداشته باشند.

وی با تاکید بر این که در حال حاضر همه اظهارنظرهای کارشناسی فقط از روی تصاویری است که پلیس اینترپل اتریش در اختیار ایران قرار داده، اضافه می نماید: قاعدتا باید اصل آثار در اختیار ما قرار گیرد تا بتوانیم بعد از مشاهده به درستی اعلام نظر کارشناسی کنیم.

زاهدی اما بعضی از تصاویر آنالیز شده را فاقد اصالت می داند و می گوید: قطعا تعدادی از آثار تقلبی هستند. مانند سردیس فلزی شاپور دوم که نمونه اصل آن از جنس نقره در موزه متروپلیتن نیویورک قرار گرفته است. از سوی دیگر کپی همین نمونه را ما قبلا در توقیفاتی که از اشیای تاریخی متعلق به ایران داشتیم، از قاچاقچیان آثار تاریخی گرفته ایم.

از سوی دیگر در تصاویر ریتونی شبیه به ریتونِ اصلِ موجود در موزه ملی است که نمونه آن شیربالدار از جنس طلا که گفته می شود از همدان به دست آمده در موزه متروپلیتن نیویورک نیز وجود دارد. اما چیزی که اکنون در اتریش است نمونه کپی شده آن هاست که نه جنس طلا دارند و نه نقره، اما به دلیل تیره بودن تصویر، جنس دقیق آن معین نیست که به نظر می رسد آن نیز اصالت نداشته باشد.

او با تاکید بر این که هنوز تعدادِ دقیق آثار موجود در لوحِ فشرده برای ما معین نیست، ادامه می دهد: هفت تصویر برای آنالیز به ایران فرستاده شد، بنابراین به صورت دقیق نمی توانیم درباره تعدادی آثار موجود در لوحِ فشرده اظهارنظر کنیم، ممکن است تصاویرِ بیشتری در اختیار اینترپل اتریش باشد، چون آن ها به صورت مجزا تصویر تهیه ننموده اند.

رئیس اداره اموال فرهنگی اداره کل موزه ها اما بر آنالیز های بیشتر برای پی بردن به شرایط آثار موجود در آن لوحِ فشرده تاکید می نماید و می گوید: اینترپل ایران پیگیر این شرایط است که آثار کجا هستند و در صورت توقیف شدن، آن ها را به ایران مسترد نمایند. همچنین تا جایی که می دانم مالکِ آن صندوق امانات دستگیر شده و برای او قرار وثیقه نیز بریده شده است، هر چند شنیدم که در مصاحبه سرهنگ شیرزاد - رییس اینترپل ایران - گویا آثارِ متعلق به تصاویرِ فوق توقیف شده اند، اما هنوز به میراث فرهنگی اطلاعی داده نشده است.

او اما درباره احتمال حراج کردن این آثار در حراجی های برگزار شده در کشورهای مختلف، اظهار می نماید: با توجه به آنالیز هایی که در زمان برگزاری هر حراجی توسط کارشناسان انجام می شود، تا کنون آن ها را در حراجی های گذشته ندیده ایم، هر چند موارد مشابه آن ها مانند سرسنجاق های مفرغی لرستان وجود داشته اند. این نمونه آثار یک نوع اشیای تیپیک (معرف دوره مخصوص خود) مربوط به منطقه خود هستند (مانند سرسنجاق های مفرغی لرستان) که به دلیل کثرت تولیدشان، در چند حراجی نیز مشابه آن ها را احتمالا دیده ایم.

زاهدی تاکید می نماید: با این وجود بر اساس قوانین ملی و بین المللی، آثار به دست آمده چه اصل باشد و چه جعلی، همگی باید به ایران مسترد شوند.

پرسش های ایران از پلیس اینترپل درباره آثار مکشوفه

ابراهیم شقاقی - مدیر کل حقوقی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی - اما درگفت وگو با ایسنا تاکید می نماید: در اسنادی که از اینترپل اتریش برای ایران فرستاده شده، فقط هفت تصویر به وزارتخانه فرستاده شده است، اما در نامه اولیه اعلام نموده اند که تعدادی اثر تاریخی کشف و توقیف شده است.

او با تاکید بر این که صاحبِ آن صندوق امانی در بانک اتریش، یک ایرانی است، ادامه می دهد: با اعلام هویت آن شخص، میراث فرهنگی از او در دادسرای ویژه رسیدگی به پرونده های امور بین الملل ایران شکایت کرد که با تشکیل پرونده، برای وی قرار سنگینی صادر شد و وی با تامین آن وثیقه، اکنون آزاد است. با این وجود بازرس پرونده در حال آنالیز در این پرونده و از متهم است که آثار را چطور و از کجا به دست آورده است و توسط خود او به اتریش منتقل شده یا پای کس دیگری در میان است، از سوی دیگر آنالیز ها برای تقلبی یا اصیل بودن آثار نیز در دست انجام است.

وی همچنین با اشاره به نامه ای که وزارتخانه میراث فرهنگی به پلیس اینترپل اتریش نوشته، درخواست نموده تا به چند سوال کلیدی در این زمینه پاسخ دهد.

او می گوید: در نامه ای که به آن ها داده شد، درباره تاریخ انتقال آثار به صندوق امانات، مدت زمان نگهداری آن ها در صندوق امانات، تاریخِ زمان کشف آثار در صندوق، نحوه ورود اشیا به اتریش، نحوه خروج آن ها از ایران، تعداد ثبت اشیای مکشوفه و ارائه اسناد مالکیت پرسیده شده است.

شقاقی با تاکید بر این که براساس کنوانسیون 1970 که دو کشور ایران و اتریش به آن پیوسته اند، هر کشور عضو موظف است که در صورت تایید مالکیتِ یک کشور به شی تاریخی که از به صورت غیرقانونی از ان کشور خارج و در کشورِ دیگری کشف شده، آن اثر را مسترد کند، ادامه می دهد: قوانین و ضوابط داخلی مانند قانون 1309 یا قانون 561 قانون مجازات اسلامی نسبت به استرداد آثار تاریخی ایران در کشورهای دیگر تاکید دارند.

برای آنالیز اصالت آثار، آن ها باید به ایران مسترد شوند

اما محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی - در این زمینه اظهار نظر نموده است.

سایت اطلاع رسانی وزارتخانه میراث فرهنگی، این اظهارات را اینگونه منتشر نموده است: بر اساس نظر کارشناسی با توجه به تصاویر موجود، اقلام مذکور در صندوق امانات کشور اتریش، به طور یقین متعلق به حوزه جغرافیایی و تاریخی ایران، هزاره اول قبل از میلاد، دوره هخامنشی و ساسانی است. اما هرگونه اظهارنظر دقیق کارشناسی در مورد اصالت آن ها ملزم به رؤیت اصل آثار یا ارائه تصاویر با کیفیت مناسب است. در میان اشیای مذکور نمونه هایی از اشیای مفرغی موسوم به سر سنجاق های لرستان مشاهده می شود که نمونه های مشابه آن در موزه های رضا عباسی و ملی ایران وجود دارد.

او با تاکید بر این که در مورد اعلام نظر کارشناسی و دریافت اطلاعات دقیق در مورد تعداد اقلام توقیفی و نیز ارسال تصاویر باکیفیت مناسب با پلیس اینترپل و اداره کل امور بین الملل حوزه ریاست قوه قضائیه مکاتبه شده است.، بیان نموده است: با توجه به قوانین داخلی و کنوانسیون های بین المللی مانند کنوانسیون 1970 یونسکو که اتریش نیز از امضانمایندگان آن است، مقرر شده اقلام توقیفی مذکور در اسرع وقت به جمهوری اسلامی ایران مسترد شود.

safariro.ir: سافاری رو: مجله گردشگری و مسافرتی به همه جای دنیا

mosaferatro.ir: مسافرت رو: مجله گردشگری و مسافرتی