موزه دیزاین اکسچنج تورنتو: از تالار بورس تا کانون نوآوری و تجربه
به گزارش مجله سرگرمی، موزه دیزاین اکسچنج (Design Exchange یا DX) نهادی چندوجهی و مکانی نمادین در قلب منطقه مالی تورنتو است که در پلاک 234 خیابان بِی (Bay Street) واقع شده است. اهمیت این مکان تنها به دلیل معماری برجستهاش نیست، بلکه بیشتر به خاطر تحولات کاربری چشمگیری است که در طول دههها تجربه کرده است - از مرکز تپنده اقتصادی شهر به عنوان بورس اوراق بهادار، سپس به کانونی برای فرهنگ و تنها موزه طراحی کانادا، و اکنون به فضایی پیشرو برای رویدادهای نوآورانه و تجارب فراگیر. این سفر تاریخی سه دوره اصلی را در بر میگیرد: دوران باشکوه بورس اوراق بهادار تورنتو، دوران فعالیت به عنوان موزه دیزاین اکسچنج، و دوران کنونی به عنوان یک فضای رویداد پیشرفته و فناورانه. این گذارها نه تنها تغییرات فیزیکی یک بنا، بلکه بازتابی از دگرگونیهای گستردهتر در اقتصاد، فرهنگ و اولویتهای شهری تورنتو در طول زمان هستند. برای مثال، افول اهمیت تالارهای معاملات فیزیکی با دیجیتالی شدن بازارها، ظهور و سپس چالشهای پیش روی نهادهای فرهنگی تخصصی، و گرایش فزاینده به ایجاد فضاهای چندمنظوره و تجربهمحور در مراکز شهری، همگی در سرگذشت این بنا تبلور یافتهاند.

دیزاین اکسچنج نمونهای بارز از مفهوم "میراث تطبیقی" (Adaptive Heritage) است؛ جایی که یک بنای تاریخی با حفظ ارزشهای بنیادین معماری خود، کاربریهای جدیدی پیدا میکند تا با نیازهای معاصر جامعه همگام شده و به حیات پویای خود ادامه دهد. این ساختمان که در سال 1978 به دلیل "ارزش معماری و اهمیت تاریخی" خود به عنوان میراث فرهنگی ثبت شد ، پس از هر تغییر کاربری، با دقت و با هدف ادای احترام به اصالت خود بازسازی شده است. این مقاله با هدف ارائه یک گزارش جامع و مستند به زبان فارسی، تاریخچه، معماری، اهمیت فرهنگی و وضعیت فعلی دیزاین اکسچنج را با تکیه بر منابع معتبر بررسی میکند.
برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.
قلب تاریخی: ساختمان بورس اوراق بهادار تورنتو (The Toronto Stock Exchange - TSE)
تأسیس و زمینه تاریخی
ساختمان فعلی که امروزه دیزاین اکسچنج را در خود جای داده است، در سال 1937 به عنوان مقر جدید و باشکوه بورس اوراق بهادار تورنتو (TSE) افتتاح شد. اولین روز معاملات در این مکان در تاریخ 20 مارس 1937 رقم خورد. این بنا در زمان خود نمادی قدرتمند از مدرنیته، پیشرفت اقتصادی کانادا و مرکزیت فزاینده تورنتو در صحنه مالی کشور بود. این ساختمان جایگزین بنای قبلی بورس شد که در سال 1912 در همین مکان، یعنی پلاک 234 خیابان بِی، ساخته شده بود. این جابجایی پس از ادغام بورس اوراق بهادار تورنتو با بورس استاندارد و معدن (Standard Stock and Mining Exchange) صورت گرفت. شایان ذکر است که پیشینه این پلاک به قبل از ساخت ساختمان فعلی بورس بازمیگردد؛ به عنوان مثال، اسناد نشان میدهند که در سال 1928، شرکت W.R. Houston & Co، فعال در زمینه نفت غرب کانادا، در این مکان مستقر بوده است.
شگفتی معماری و طراحی
طراحی این بنای شاخص بر عهده شرکت معماری جورج و مورهاوس (George and Moorehouse) با همکاری معمار برجسته، ساموئل ماو (Samuel Maw) بوده است. سبک معماری ساختمان، ترکیبی هنرمندانه از چندین جریان غالب در دهه 1930 است: "مدرن سادهشده" (Streamlined Moderne) به عنوان سبک اصلی و غالب، در کنار عناصر "آرت دکو" (Art Deco) و "کلاسیسیسم سادهشده" (Stripped Classicism). این سبکها بیانگر دوران گذار از تزئینات پرکار کلاسیک به سمت فرمهای سادهتر، پویاتر و مدرنتر بودند. "مدرن سادهشده" با خطوط منحنی، سطوح صاف و صیقلی، و تأکید بر مفاهیم حرکت و سرعت شناخته میشود، در حالی که "آرت دکو" با نقوش هندسی، استفاده از مواد لوکس و تزئینات стилизованный شهرت دارد.
این ساختمان در زمان خود به عنوان یک "شگفتی معماری و فناوری" و "بیان استادانه زمان، مکان و عملکرد خود" با "مدرنترین تالار معاملات در جهان" توصیف شده است. تناسبات زیبا و جزئیات پیچیده آن کاملاً با موقعیت معتبرش در خیابان بِی، قلب تپنده منطقه مالی، همخوانی داشت. ویژگیهای داخلی نوآورانه آن نیز درخور توجه بود: تالار معاملات اصلی با کفپوشی از چوب افرای طبیعی و تزئینات مشکی، که به طور ویژه برای بهبود کیفیت آکوستیک فضا پردازش شده بود، خود یک دستاورد محسوب میشد. علاوه بر این، این بنا اولین ساختمان در تورنتو بود که به سیستم تهویه مطبوع مجهز شد، امکانی که در آن دوران یک نوآوری بزرگ به شمار میرفت. یکی دیگر از ویژگیهای فناورانه آن، سیستم پیچیدهای از لولههای پنوماتیک بود که پیامها و قیمتهای سهام را به سرعت از معاملهگران حاضر در تالار به کارمندان مستقر در زیرزمین، که مسئول بهروزرسانی تیکر قیمتها بودند، منتقل میکرد.
هنر چارلز کامفورت: ادغام هنر و معماری
یکی از برجستهترین ویژگیهای هنری و معماری ساختمان بورس اوراق بهادار تورنتو، آثار هنرمند نامدار کانادایی، چارلز کامفورت (Charles Comfort) است که شامل نقاشیهای دیواری (murals) داخلی و یک فریز سنگی (stone frieze) باشکوه در نمای خارجی میشود. این آثار نمونههای درخشانی از تلاش برای ادغام هنر با معماری در آن دوره و بازتابدهنده روحیه پیشرفت و صنعتی شدن کانادا در دهه 1930 هستند.
فریز خارجی، که بر روی نمای سنگی ساختمان و بالای ورودی اصلی در خیابان بِی قرار گرفته، یک اثر حجاری برجسته است. این فریز، 31 پیکره در اندازه واقعی را به تصویر میکشد که نمادی از صنایع گوناگون کانادا هستند - از جمله کارگران، بازرگانان، کشاورزان، معدنچیان، بانکداران و دانشمندان - که در یک ترکیببندی هندسی حسابشده و پویا، از راست به چپ در حال حرکتند. طول این فریز 25 متر و ارتفاع آن بیش از 5 متر است. برخی تفاسیر به وجود پیامهای کنایهآمیز و انتقادی در جزئیات این فریز اشاره کردهاند؛ به عنوان مثال، تصویری از یک تاجر که دست خود را در جیب یک کارگر فرو برده، یا کارگری که چکش سنگشکن خود را به گونهای در دست گرفته که گویی تفنگی را به سمت سر یک تاجر نشانه رفته است. این تفاسیر، در صورت صحت، به لایههای معنایی عمیقتر و پیچیدهتری در این اثر هنری عمومی اشاره دارند.
نقاشیهای دیواری داخلی، شامل هشت پانل بزرگ نقاشی روی بوم بودند که بر دیوارهای اطراف تالار معاملات نصب شده و صنایع کلیدی کانادا را به تصویر میکشیدند. این صنایع عبارت بودند از: ساختوساز و مهندسی، معدن، ذوب فلزات، پالایش، نفت، خمیر کاغذ و کاغذ، کشاورزی، و حملونقل و ارتباطات. هر یک از این پانلها ابعادی در حدود 9 متر در 2 متر داشت و با سبکی مدرن، فیگورهای سادهشده و پویا، و رنگهای زنده، "تجلیلی بیپرده از صنعت، کار فیزیکی طاقتفرسا و قدرت شگرف صنعت مدرن" بود. به گفته رابرت آیر، منتقد هنری برجسته آن زمان، کامفورت در این آثار "درام بزرگ کانادا، مواد اولیه غنی و مردمان سختکوش آن را به خوبی احساس کرده و به آنها فرمی معتبر و هیجانانگیز بخشیده بود". خود چارلز کامفورت این نقاشیهای دیواری را "نمایشگاهی دائمی از یک هنرمند" و بهترین و کاملترین اثر خود تا آن زمان میدانست. این آثار نه تنها یک مرکز مالی، بلکه یک "بیانیه فرهنگی" در زمان خود بودند که جاهطلبی و اعتماد به نفس جامعه تورنتو و کانادا را در آن دوره به نمایش میگذاشتند.
ثبت به عنوان میراث فرهنگی
اهمیت تاریخی و معماری ساختمان بورس اوراق بهادار تورنتو به حدی بود که در تاریخ 14 اوت 1978، به دلیل "ارزش معماری و اهمیت تاریخی" انکارناپذیر خود، رسماً توسط شهر تورنتو به عنوان یک بنای میراثی (Heritage Property) تعیین و ثبت شد. این اقدام، بر لزوم حفظ ویژگیهای اصیل و منحصر به فرد ساختمان، حتی پس از هرگونه تغییر کاربری در آینده، تأکید داشت.
پس از آنکه بورس اوراق بهادار تورنتو در سال 1983 به مکان جدید خود منتقل شد، ساختمان اصلی در خیابان بِی کاملاً دستنخورده باقی ماند. شرکت توسعهدهندهای که مالکیت بنا را در اختیار گرفته بود (Olympia and York)، بخشهایی از آن را با دقت بازسازی کرد، در حالی که ساختار و عناصر کلیدی بنا حفظ شدند. این تصمیمات آگاهانه برای حفظ و بازسازی ساختمان، و پیش از آن، ثبت آن به عنوان میراث فرهنگی، نقشی حیاتی در سرنوشت آینده آن ایفا کردند. بدون این اقدامات حفاظتی اولیه، این بنای شاخص و ارزشمند ممکن بود تخریب شده یا به گونهای دگرگون شود که هویت تاریخی و معماری خود را از دست بدهد. در واقع، همین حفظ و نگهداری بود که زمینه را برای تحولات بعدی و استفاده مجدد تطبیقی (adaptive reuse) از آن، ابتدا به عنوان موزه و سپس به عنوان فضای رویداد، فراهم آورد.
تولد دیزاین اکسچنج: موزهای برای طراحی کانادا (1994-2019)
زمینه تأسیس و مأموریت اولیه
ایده ایجاد یک مرکز اختصاصی برای طراحی در تورنتو، ریشه در تحولات اواخر دهه 1980 داشت. پس از بسته شدن آژانس فدرال "دیزاین کانادا" (Design Canada) در سال 1985 و اعلام (هرچند بعداً لغو شده) تصمیم دانشگاه تورنتو مبنی بر تعطیلی دانشکده معماری خود در سال 1986، نگرانیهایی در مورد آینده حمایت و ترویج طراحی در کانادا به وجود آمد. در این میان، ساختمان تاریخی بورس اوراق بهادار تورنتو، پس از انتقال بورس در سال 1983، خالی مانده بود. شرکت Olympia and York (O&Y) که مالکیت ساختمان را در اختیار داشت، مطالعهای انجام داد که نشان میداد حمایت قابل توجهی برای استفاده از این بنا به عنوان یک مرکز فرهنگی با تمرکز بر طراحی وجود دارد.
در پی این تحولات، گروهی از حامیان این ایده در ژانویه 1986 گرد هم آمدند تا برای تحقق آن با دولت شهری لابی کنند. شهر تورنتو ده نفر از این افراد را به عنوان "گروه ایجاد مرکز طراحی در تورنتو" (The Group for the Creation of a Design Centre in Toronto) به رسمیت شناخت. این گروه در سال 1987 به طور قانونی به یک سازمان تبدیل شد و بعدها نام خود را به "دیزاین اکسچنج" (Design Exchange یا DX) تغییر داد. سرانجام، در پاییز 1994، دیزاین اکسچنج درهای خود را به روی عموم گشود و به عنوان تنها موزه کانادا با تمرکز ویژه بر "تعالی طراحی و حفظ میراث طراحی" فعالیت خود را آغاز کرد. این موزه با هدف پر کردن خلأ موجود در زمینه نمایش، پژوهش و ترویج طراحی در کانادا تأسیس شد و به سرعت به کانونی برای طراحان، دانشجویان و علاقهمندان به این حوزه تبدیل گشت. مأموریت اولیه DX شامل ترویج طراحی کانادایی در سطح ملی و بینالمللی، نمایش آثار طراحان برجسته و نوظهور، برگزاری نمایشگاههای متنوع، ارائه برنامههای آموزشی و کارگاههای عملی، و مهمتر از همه، حفظ و نمایش مجموعه دائمی خود از آثار طراحی کانادایی بود. دیزاین اکسچنج به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی و خیریه ثبت شده، با هدف اصلی ترویج و ارتقای تجربه طراحی در جامعه فعالیت میکرد. تأسیس DX در دهه 1990 نشاندهنده یک خوشبینی و تلاش جدی برای نهادسازی فرهنگی در حوزه طراحی در کانادا بود، امری که همزمان با افزایش آگاهی جهانی نسبت به اهمیت روزافزون طراحی به عنوان یک رشته فرهنگی و یک نیروی محرکه اقتصادی صورت میگرفت.
مجموعه دیزاین اکسچنج: گنجینهای از طراحی صنعتی کانادا
دو سال پس از افتتاح موزه، یعنی حدود سال 1996، مجموعه دائمی دیزاین اکسچنج با هدف گردآوری و نمایش بهترین نمونههای طراحی کانادایی از سال 1945 به بعد، رسماً ایجاد شد. این مجموعه به سرعت رشد کرد و به گنجینهای ارزشمند از تاریخ طراحی صنعتی و گرافیک کانادا تبدیل شد. بر اساس منابع مختلف، این مجموعه شامل بیش از 300 تا بیش از 450 اثر طراحی صنعتی و همچنین بیش از 1000 سند آرشیوی کاغذی بود. آثار موجود در این مجموعه، طیف وسیعی از تولیدات طراحان کانادایی را در زمینههای گوناگون از جمله مبلمان، لوازم خانگی، منسوجات، محصولات الکترونیکی، سیستمهای روشنایی و طراحی گرافیک در بر میگرفت.
این مجموعه به واقع "تاریخ صنعتی کانادا در پنج دهه گذشته" را به نمایش میگذاشت و شامل عکسها، پوسترها، برنامههای رویدادها، مکاتبات، بریده جراید، بروشورهای تبلیغاتی و طرحهای اولیهای بود که مستندکننده تاریخ زندگی خانگی، صنعت و نوآوری در کانادا بودند. علاوه بر این، مجموعه دیزاین اکسچنج شامل مواردی مرتبط با رویدادهای مهم ملی مانند نمایشگاه جهانی اکسپو 67 مونترال، نمادهای فرهنگ پاپ کانادایی، محصولات پرفروش و طراحیهای پیشگام از برندهای مطرح کانادایی بود. یک منبع فارسی نیز به درستی اشاره میکند که "موزه دیزاین اکسچنج اشیای مربوط به 5 دهه از کانادا رو نگه داری میکنه" ، که نشاندهنده اهمیت این مجموعه در حفظ حافظه طراحی کشور است.
نمایشگاهها، برنامهها و تأثیر فرهنگی
در طول دوران فعالیت خود به عنوان موزه، دیزاین اکسچنج نقشی فعال و پویا در صحنه فرهنگی تورنتو و کانادا ایفا کرد. این نهاد بیش از 300 نمایشگاه، سمینار و سخنرانی برگزار نمود. نمایشگاههای برگزار شده در DX موضوعات بسیار متنوعی را پوشش میدادند، از طراحی مبلمان و معماری گرفته تا طراحی گرافیک، مد و طراحی غذا. از جمله نمایشگاههای شاخص میتوان به "TAPAS: طراحی اسپانیایی برای غذا" (TAPAS: Spanish Design for Food) و "سیاست مد، مد سیاست" (Politics of Fashion, Fashion of Politics) که توسط شخصیت برجسته مد، جین بکر (Jeanne Beker) کیوریتوری شده بود، اشاره کرد. نمایشگاههای دیگری مانند "گای تیلیم: خیابان پاتریس لومومبا" (Guy Tillim: Avenue Patrice Lumumba)، مجموعه سخنرانیهای "قصهگویان: طراحی نمایشگاه" (STORYTELLERS: Exhibition Design Lecture Series) ، و "رولف اسکارلت: هنر، طراحی و جواهرات" (Rolph Scarlett: Art, Design and Jewelry) نیز از جمله برنامههای مهم DX بودند.
علاوه بر نمایشگاهها، برنامههای آموزشی بخش مهمی از فعالیتهای دیزاین اکسچنج را تشکیل میدادند. این برنامهها شامل کمپهای روزانه برای کودکان و نوجوانان، مسابقات طراحی برای دانشجویان و کارگاههای آموزشی متنوع با هدف توسعه استعدادهای جوان و حمایت از هنر و طراحی بود. DX همچنین میزبان رویدادهای مهمی در جامعه طراحی بود، از جمله رقابت سالانه طراحان نوظهور کانادایی بانک سلطنتی کانادا (RBC Canadian Emerging Designer Competition)، مهمانیهای سالانه، اکسپوها و فستیوالهای مختلف. یکی دیگر از برنامههای جالب توجه، ارائه تورهایی با تمرکز بر تاریخ معماری منطقه مالی تورنتو از دهه 1900 تا به امروز بود که به بازدیدکنندگان امکان میداد با میراث معماری غنی این منطقه آشنا شوند. با وجود این فعالیتهای گسترده و مأموریت مهم، به نظر میرسد دیزاین اکسچنج از همان ابتدا با چالشهایی در زمینه جلب مخاطب گسترده و تأمین منابع مالی پایدار مواجه بوده است. این چالشها، هرچند به طور مستقیم در اسناد اولیه ذکر نشدهاند، اما با توجه به نظرات بعدی کاربران در مورد "نامرئی بودن" موزه و عدم تبلیغات کافی و همچنین تغییرات استراتژیک بعدی سازمان، میتوانند به عنوان زمینهساز تصمیمات آتی در مورد تغییر رویکرد DX تلقی شوند.
دگرگونی و مسیرهای نوین (2019 به بعد)
بسته شدن موزه و خارجسازی مجموعه از دسترس (Deaccessioning)
در سال 2019، دیزاین اکسچنج با اعلام یک تغییر استراتژیک بزرگ، از تعطیلی بخش موزه خود و آغاز فرآیند خارجسازی مجموعه دائمی خود از دسترس (deaccessioning) خبر داد. این تصمیم، که به معنای پایان فعالیت DX به عنوان یک موزه سنتی بود، واکنشهای گستردهای را در جامعه فرهنگی و طراحی کانادا برانگیخت.
دلایل اصلی اعلامشده برای این تغییر رویکرد، تمرکز بیشتر بر فستیوال دوسالانه موفق اکسپو برای طراحی، نوآوری و فناوری (EDIT: Expo for Design, Innovation & Technology) بود. اولین دوره این فستیوال در سال 2017 با موفقیت برگزار شده بود و هیئت مدیره و مدیریت ارشد DX به اتفاق آرا تصمیم گرفتند که استراتژی فستیوال را به عنوان سنگ بنای اصلی برنامههای آینده سازمان دنبال کنند. علاوه بر این، DX اعلام کرد که به دنبال بهبود زیرساختهای برنامهریزی خود و تقویت پیشنهادات آموزشی در تورنتو و منطقه بزرگ تورنتو (GTA) است تا با اهداف فستیوال EDIT همسو شود.
فرآیند پیچیده و حساس خارجسازی مجموعه، تحت نظارت دقیق دکتر ریچل گاتلیب (Dr. Rachel Gotlieb)، کیوریتور بنیانگذار دیزاین اکسچنج و یکی از متخصصان برجسته تاریخ طراحی کانادا، انجام شد. این فرآیند با رعایت کامل دستورالعملهای انجمن موزههای کانادا (Canadian Museum Association) و پس از مشورت با کارکنان، اهداکنندگان آثار، سرمایهگذاران خارجی و سایر ذینفعان صورت گرفت.
حفظ میراث: انتقال مجموعه به موزههای ملی و استانی
با وجود تعطیلی موزه، دیزاین اکسچنج متعهد به حفظ میراث طراحی کانادا بود. در همین راستا، اکثریت مجموعه دائمی DX به دو موزه بزرگ و معتبر کانادایی اهدا شد:
- موزه سلطنتی انتاریو (Royal Ontario Museum - ROM) واقع در تورنتو.
- موزه تاریخ کانادا (Canadian Museum of History - CMH) واقع در گاتینو، استان کبک.
هدف از این انتقال، اطمینان از "توجه و مراقبت شایسته" از این مجموعه ارزشمند و همچنین نگهداری آثار در مالکیت عمومی در موسساتی بود که توانایی ارائه مراقبت بهتر و دسترسی گستردهتر به پژوهشگران و عموم مردم را داشتند. دکتر گاتلیب در این باره ابراز خرسندی کرد که "میراث و میراث مهم طراحی کانادا همچنان در این موسسات استانی و ملی مستند، حفظ و به نمایش گذاشته خواهد شد". بخشی از مجموعه آرشیوی دیزاین اکسچنج، شامل عکسها، پوسترها، مکاتبات و طرحهای اولیه، اکنون در موزه تاریخ کانادا نگهداری میشود و اطلاعات متنی ارزشمندی را در مورد آثار مجموعه دیزاین اکسچنج و تاریخ طراحی در کانادا ارائه میدهد.
برای دسترسی به این آثار، علاقهمندان میتوانند به وبسایتهای این دو موزه مراجعه کنند. موزه سلطنتی انتاریو دارای یک سیستم آنلاین مدیریت مجموعه به نام Louise Hawley Stone Collections Management System است که امکان جستجوی آثار را فراهم میکند (اطلاعات بازدید حضوری و خرید بلیت در موجود است). موزه تاریخ کانادا نیز دارای یک پورتال جستجوی آنلاین مجموعه است. پیش از این نیز، موزه تاریخ کانادا نمایشگاههایی را با استفاده از آثار قرضی از دیزاین اکسچنج برگزار کرده بود که نشاندهنده اهمیت این مجموعه است.
دیدگاهها در مورد بسته شدن موزه: تأثیر بر طراحی کانادا
بسته شدن دیزاین اکسچنج به عنوان تنها موزه طراحی کانادا ، واکنشهای متفاوتی را در پی داشت و نگرانیهای جدی را در مورد وضعیت حمایت از طراحی و فرهنگ طراحی در این کشور برانگیخت.
برندن کورمیر (Brendan Cormier)، نویسنده کانادایی و کیوریتور ارشد در موزه ویکتوریا و آلبرت (V&A) لندن، این بسته شدن را "نشانهای از یک مشکل سیستمی گستردهتر در کشور" و بیانگر "فقدان کلی حمایت از حرفه طراحی و فرهنگ طراحی به طور کلی" دانست. او اشاره کرد که با وجود مجموعههای کوچک طراحی در سایر موزههای کانادا و همچنین مرکز معماری کانادا (که عمدتاً به دلیل حمایت فردی تأسیس شده)، "هنوز هیچ نهاد واحدی برای جمعآوری، بررسی عمیق و ترویج فرهنگ طراحی در کانادا وجود ندارد".
هدر دابلدام (Heather Dubbeldam)، معمار برجسته تورنتویی، نیز نگرانیهای مشابهی را ابراز کرد و گفت: "کانادا به یکی از معدود اقتصادهای پیشرفته جهان بدون موزه طراحی خود تبدیل خواهد شد." او این اتفاق را "نشانهای نگرانکننده از اینکه چگونه کانادا، دولت و شهروندانش به طور کلی، اهمیت طراحی و تأثیر آن بر اقتصاد کانادا را دست کم میگیرند" توصیف کرد.
در میان نظرات عمومی نیز، برخی از طراحان و علاقهمندان به طراحی از این اتفاق ابراز تأسف کردند و به مسائلی مانند مکان نامناسب موزه در منطقه مالی که دسترسی عموم را محدود میکرد، عدم تبلیغات کافی برای نمایشگاهها و برنامهها، و به طور کلی، عدم شناخت عمومی از اهمیت طراحی در کانادا اشاره کردند. یکی از کاربران حتی اشاره کرد که موزه بیشتر شبیه "فضایی مخفی برای عدهای خاص و رویدادهای شرکتی" به نظر میرسید تا یک نهاد فرهنگی عمومی.
در مقابل این دیدگاههای انتقادی، هیئت مدیره دیزاین اکسچنج بر موفقیت فستیوال EDIT و تمرکز بر برنامههای آموزشی به عنوان دلایل اصلی این تغییر استراتژیک تأکید داشتند. آنها همچنین انتقال مجموعه به نهادهای دیگر را راهی برای حفظ بهتر و دسترسی پایدارتر به این میراث ارزشمند میدانستند. این تصمیم برای تمرکز بر فستیوال EDIT و متعاقباً بسته شدن موزه، میتواند به عنوان یک استراتژی برای بقای مالی و حفظ ارتباط با جامعه در مواجهه با چالشهای اداره یک موزه تخصصی تفسیر شود. موفقیت اولیه EDIT ممکن است نشان داده باشد که مدلی مبتنی بر رویدادهای دورهای و تجارب فراگیر، از نظر اقتصادی پایدارتر و از نظر جذب مخاطب برای DX موفقتر از مدل موزه سنتی بوده است. با این حال، یک تنش آشکار بین درک عمومی از نقش یک "موزه" (که بر حفظ و نمایش مجموعه دائمی تأکید دارد) و دیدگاه خود سازمان در مورد چگونگی "ترویج طراحی" در شرایط جدید (از طریق فستیوالها و آموزش) وجود دارد.
در حالی که بسته شدن یک نهاد مستقل موزهای اتفاق افتاده، انتقال مجموعه DX به موزههای بزرگتری مانند ROM و CMH، این پتانسیل را دارد که به دیده شدن بیشتر طراحی کانادایی در سطح ملی و بینالمللی کمک کند، البته مشروط بر اینکه این موزهها به طور فعال این آثار را به نمایش بگذارند و در مورد آنها پژوهش کنند.
جدول زمانی تحولات کلیدی دیزاین اکسچنج و ساختمان آن
سال (میلادی) | رویداد کلیدی | منبع اصلی |
---|---|---|
1937 | افتتاح ساختمان بورس اوراق بهادار تورنتو | |
1978 | ثبت ساختمان به عنوان میراث فرهنگی شهر تورنتو | |
1983 | انتقال بورس اوراق بهادار تورنتو از ساختمان خیابان بِی | |
1987 | تأسیس سازمان "گروه ایجاد مرکز طراحی در تورنتو" (بعدها دیزاین اکسچنج) | |
1994 | افتتاح موزه دیزاین اکسچنج در ساختمان سابق بورس | |
حدود 1996 | ایجاد مجموعه دائمی طراحی صنعتی کانادا در DX | |
2017 | برگزاری اولین دوره فستیوال EDIT توسط DX | |
2019 | بسته شدن بخش موزه DX، آغاز فرآیند خارجسازی مجموعه و انتقال آن | |
2019 | DX به خانه فستیوال فناوری Elevate تبدیل میشود | |
2022 | بازگشایی DX به عنوان فضای رویداد پس از بازسازیهای اولیه | |
آوریل 2023 | بازگشایی رسمی DX به عنوان فضای رویداد با تمرکز بر تجارب فراگیر و نقشهبرداری پروژکشن |
این جدول به خواننده کمک میکند تا سیر تحولات کلیدی دیزاین اکسچنج و ساختمان آن را به سرعت و به صورت بصری درک کند. این امر به ویژه با توجه به تاریخچه چندلایه این مکان مفید است، زیرا یک نمای کلی و سازمانیافته از این تحولات زمانی ارائه میدهد و به خواننده اجازه میدهد تا قبل از ورود به جزئیات هر دوره، یک چارچوب زمانی در ذهن داشته باشد.
دیزاین اکسچنج امروز: قطب رویدادهای فراگیر و مرکز نوآوری
فضای بازآفرینی شده: بازسازی و عملکرد فعلی
پس از یک دوره گذار و بازسازیهای گسترده، دیزاین اکسچنج در سال 2022 به عنوان یک فضای رویداد مدرن بازگشایی شد و در آوریل 2023 به طور رسمی با ظاهری جدید و امکانات فناورانه پیشرفته به عموم معرفی گردید. این فضای بازسازی شده که مساحتی بیش از 3700 متر مربع (40000 فوت مربع) را در بر میگیرد ، با هدف "ادای احترام به معماری باشکوه ساختمان و در عین حال ارائه یک بهروزرسانی معاصر و کاربردی" طراحی شده است.
امروزه، دیزاین اکسچنج به عنوان "فضای رویداد برتر تورنتو" (Toronto's premier event space) شناخته میشود که ترکیبی یکپارچه و جذاب از میراث غنی تاریخی و نوآوریهای فناورانه را ارائه میدهد. این مکان چندمنظوره برای برگزاری طیف وسیعی از رویدادها، از جمله رویدادهای شرکتی، مراسم عروسی و رویدادهای اجتماعی خاص، گالاهای خیریه، نمایشگاههای تجاری و کنفرانسهای تخصصی مورد استفاده قرار میگیرد. مدیریت و اجرای رویدادها و خدمات پذیرایی در DX به طور انحصاری توسط شرکت معتبر Eatertainment Events انجام میشود. این تحول به یک فضای رویداد با فناوری پیشرفته، نشاندهنده یک روند جهانی در بازآفرینی فضاهای میراثی و فرهنگی است که در آن "تجربه" و "فراگیری" به عناصر کلیدی برای جذب مخاطب و ایجاد درآمد پایدار تبدیل شدهاند.
ادغام فناوری: نقشهبرداری پروژکشن و تجارب فراگیر (Immersive Experiences)
ویژگی برجسته و متمایزکننده دیزاین اکسچنج جدید، بهرهگیری از "اولین سیستم نقشهبرداری پروژکشن (projection mapping) کاملاً فراگیر و قابل تنظیم اختصاصی در کانادا" است. این سیستم پیشرفته قادر است تصاویر و ویدیوهایی با ارتفاع 17 متر (45 فوت) و طول 70.1 متر (230 فوت) را با زاویه دید وسیع 270 درجه بر روی دیوارهای بلند و تاریخی تالار معاملات سابق پخش کند.
هدف اصلی از این سرمایهگذاری فناورانه، ترکیب تکنولوژی پیشرفته با عظمت و شکوه مکان تاریخی برای خلق "تجارب دگرگونکننده" و "تبدیل هر فضا به یک اثر هنری دیجیتال زنده، پویا و نفسگیر" است. این فناوری امکان ایجاد فضاهای کاملاً سفارشی و منحصربهفرد را برای انواع رویدادها، از جمله مراسم عروسی، جشنهای بارمیتزوا و رویدادهای اجتماعی، با هزینهای به مراتب کمتر از گذشته فراهم میکند. این تحول، دیزاین اکسچنج را به عنوان مکانی پیشرو در زمینه "انقلاب تجارب زنده" (revolutionizing live experiences) در کانادا معرفی کرده و آن را در ردیف مکانهای نوآور جهانی قرار داده است.
تداوم تمرکز بر طراحی و نوآوری از طریق فستیوالها
با وجود تغییر کاربری از موزه به فضای رویداد، دیزاین اکسچنج همچنان ارتباط خود را با دنیای طراحی و نوآوری، به ویژه از طریق میزبانی فستیوالهای مهم، حفظ کرده است. این امر نشان میدهد که هویت "طراحی" همچنان بخش مهمی از برند و استراتژی DX است.
فستیوال EDIT (Expo for Design, Innovation & Technology): دیزاین اکسچنج از سال 2017 میزبان این فستیوال معتبر دوسالانه است. EDIT یک فستیوال 10 روزه است که با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) و با حمایت دولت استانی انتاریو راهاندازی شده است. این فستیوال بر ارائه راهحلهای خلاقانه مبتنی بر طراحی، نوآوری و فناوری برای چالشهای جهانی تمرکز دارد و پتانسیل عظیم صنعت طراحی برای حل مسائل پیچیده در مقیاس جهانی را برجسته میکند. اولین دوره این فستیوال در سال 2017 با موضوع "رفاه برای همه" (Prosperity For All) برگزار شد و با استقبال گستردهای مواجه گشت، به طوری که حدود 100,000 بازدیدکننده را به خود جذب کرد. فستیوال EDIT شامل مجموعهای از نمایشگاهها، سخنرانیها با حضور متفکران و نظریهپردازان جهانی مانند بروس ماو (Bruce Mau) و کارلو راتی (Carlo Ratti)، اینستالیشنهای هنری و کارگاههای تعاملی است.
فستیوال فناوری Elevate: از سال 2019، دیزاین اکسچنج به خانه و مرکز اصلی فستیوال Elevate تبدیل شده است. Elevate یک سازمان غیرانتفاعی کانادایی است که یک فستیوال سالانه بزرگ در حوزه فناوری برگزار میکند. این فستیوال به عنوان "تأثیرگذارترین رویداد فناوری و نوآوری کانادا" توصیف شده و هر ساله نوآوران برجسته، رهبران صنایع مختلف، سرمایهگذاران و اکوسیستم پویای فناوری را گرد هم میآورد. فستیوال Elevate شامل جلسات تخصصی، سخنرانیهای الهامبخش و فرصتهای متعدد برای شبکهسازی و تبادل دانش است.
سایر ابتکارات مرتبط با طراحی (فراتر از رویدادها)
اطلاعات موجود در منابع، عمدتاً بر عملکرد کنونی دیزاین اکسچنج به عنوان یک فضای رویداد پیشرفته و میزبان فستیوالهای بزرگ تمرکز دارد. وبسایت فعلی DX (designexchangetoronto.com) نیز بر "بازتعریف رویدادها از طریق طراحی فراگیر" تأکید ویژهای دارد و خدماتی مانند نقشهبرداری پروژکشن و تنظیمات سمعی و بصری کاملاً سفارشی را به مشتریان خود ارائه میدهد.
در گذشته، زمانی که دیزاین اکسچنج به عنوان موزه فعالیت میکرد، کارگاههای آموزشی متنوعی در زمینه طراحی و فناوری برای کودکان و جوانان ارائه میداد و حتی برای خرید تجهیزات مورد نیاز این کارگاهها، کمکهای مالی دریافت کرده بود. در حال حاضر، مشخص نیست که آیا این نوع برنامههای آموزشی عمومی که مستقیماً با برگزاری رویدادهای خاص مرتبط نیستند، همچنان ادامه دارند یا خیر. برخی منابع قدیمیتر به برگزاری سخنرانیها، کارگاهها و نمایش فیلم در DX اشاره کردهاند، اما وضعیت فعلی این برنامهها در دوره جدید فعالیت سازمان نامشخص است. موفقیت دیزاین اکسچنج در قالب جدید خود به عنوان یک فضای رویداد پیشرفته، میتواند الگویی برای سایر نهادهای فرهنگی باشد که با چالشهای مشابهی در زمینه پایداری مالی و جذب مخاطب روبرو هستند. با این حال، این سوال نیز مطرح میشود که آیا این مدل جدید، به اندازه کافی به اهداف فرهنگی گستردهتر (مانند آموزش عمومی، پژوهش عمیق، و دسترسی همگانی به میراث طراحی که یک موزه سنتی معمولاً دنبال میکند) خدمت میکند یا خیر. این یک بحث مهم و باز در حوزه مطالعات موزه و مدیریت نهادهای فرهنگی است.
نتیجهگیری
سفر پرفراز و نشیب دیزاین اکسچنج از زمان تأسیس ساختمان آن در سال 1937 تا به امروز، داستانی چندوجهی و جذاب از تحول و تطبیقپذیری است. این مکان نمادین از یک نماد قدرت مالی و مرکز تپنده بورس اوراق بهادار تورنتو، به تنها موزه اختصاصی طراحی در کانادا، و سرانجام به یک مرکز پیشرو و نوآور برای برگزاری رویدادهای فراگیر و فناورانه تبدیل شده است. هر یک از این دورانها، بازتابی از تغییرات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زمانه خود بودهاند.
با وجود تمامی این دگرگونیها، یک پیوند پایدار با طراحی و میراث در هویت دیزاین اکسچنج قابل مشاهده است. حفظ ساختمان تاریخی با معماری آرت دکو و مدرن سادهشده، و همچنین حفظ نام "دیزاین اکسچنج"، همگی یادآور اهمیت مستمر طراحی در بطن این نهاد هستند. حتی در دوران کنونی که DX به عنوان یک فضای رویداد فعالیت میکند، تأکید بر "طراحی تجربه" و استفاده خلاقانه از فناوری برای ایجاد فضاهای فراگیر، نشاندهنده تداوم این ارتباط است. میزبانی فستیوالهای معتبری چون EDIT و Elevate نیز این پیوند را با دنیای نوآوری و طراحی تقویت میکند.
داستان دیزاین اکسچنج نمونهای قابل تأمل از چگونگی تطبیق نهادهای فرهنگی و بناهای تاریخی با تغییرات زمانه و نیازهای جدید جامعه است. این مکان نشان داده است که چگونه میتوان با حفظ اصالت و ارزشهای بنیادین، به استقبال آینده رفت و کاربریهای نوینی را برای فضاهای تاریخی تعریف کرد.
در نهایت، دیزاین اکسچنج در هر دوره از حیات خود، آینهای از زمانه خویش بوده است: از اعتماد به نفس صنعتی و اقتصادی دوران بورس، تا آرمانگرایی فرهنگی و تلاش برای هویتبخشی به طراحی کانادایی در دوران موزه، و اکنون پویایی فناورانه و تأکید بر تجربه در دوران رویدادهای فراگیر. این مکان نه تنها یک ساختمان، بلکه یک روایت زنده از تحولات شهری، فرهنگی و اقتصادی تورنتو و کانادا است. این روایت به ما نشان میدهد که چگونه مفهوم "طراحی" میتواند در اشکال گوناگون - از طراحی صنعتی و معماری گرفته تا طراحی تجربه و نوآوری - در یک مکان تاریخی تجلی یابد و به آن معنا و پویایی ببخشد. دیزاین اکسچنج، با تمام فراز و نشیبهایش، همچنان به عنوان یک نقطه عطف مهم در چشمانداز فرهنگی و نوآوری تورنتو باقی مانده است.