خبرنگاران نگاه سینایی به موسیقی و سینما بی مثال و جریان ساز بود - مجله سرگرمی

11 مرداد 1399 خبر تلخی در حوزه هنر هفتم ایران منتشر شد. خالق جاودانه هایی چون عروس آتش، در کوچه های عشق و کوچه پاییز دار فانی را وداع گفت. خسرو سینایی با کوله باری از تجربه که سهم مهمی از جریان سازی سینمای معاصر کشور را به نام خود رقم زده بود در سن 79 سالگی به سبب مبتلا شدن به ویروس کرونا رخ در نقاب خاک کشید.

زنده نام سینایی از جمله هنرمندان کشورمان بود که به مصداق شاخص کلام هنرمندی چندوجهی بود. او نه تنها به عنوان یک سینماگر نامدار شناخته می شد که در مقام یک آهنگ ساز، شاعر و نوازنده نیز نامی مانا از خود به یادگار گذاشته است. وی همچنین به عنوان یکی از محققان و پژوهشگران در عرصه اقلیم، جغرافیا و بوم شناسی کشورمان در حوزه مستند آثار درخشانی را در تلفیق روایت و نگاه مستند خود از جغرافیا و فرهنگ رنگارنگ ایران در آثار مستند و سینمایی به یادگار گذاشته است.

زنده باد...، هیولای درون، یار در خانه، در کوچه های عشق، کوچه پاییز، عروس آتش، مثل یک قصه، کویر خون و جزیره رنگین کارنامه سینمایی خسرو سینایی را در بیش از 40 سال فعالیت در این عرصه تشکیل می دهد. این درحالی ست که بیش از 30 مستند درباره بوم، اقلیم و فرهنگ متنوع و رنگارنگ سراسر کشورمان از او به عنوان گنجینه ای ارزشمند به یادگار مانده است.

شاید خسرو سینایی را بیشتر به عنوان یک فیلم نامه نویس و کارگردان عموم مخاطبان بشناسند؛ اما تخصص او چه در حوزه آموزشگاهک و چه در قالب یک هنرمند در عرصه موسیقی نیز زبانزد است. شاهد این مثال آنکه آثار سینمایی چون زنده باد، هیولای درون، یار در خانه، در کوچه های عشق، کوچه پاییز و عروس آتش از جمله آثار سینایی است که وی در کنار کار کارگردانی، آهنگ سازی آن ها را نیز برعهده داشته است. به همین سبب و با رویکرد مداقه در شخصیت چند وجهی خسرو سینایی با یکی از دوستان و یاران دیرین او که از دوران تحصیل در دانشگاه هنر و موسیقی وین با یکدیگر همراه بودند به گفت وگو نشستیم. لوریس چکناوریان آهنگ ساز، رهبر ارکستر، نقاش و منتقد به نام کشورمان از خسرو سینایی می گوید.

تفاوت سینایی با کارگردانان امروز

لوریس چکناوریان که سابقه همکاری با زنده نام خسرو سینایی در قالب آهنگ سازی تعدادی از آثار سینمایی این هنرمند فقید را در کارنامه اش دارد در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی خبرنگاران درباره زنده یاد سینایی گفت: آشنایی و دوستی ما به بیش از شش دهه پیش بازمی گردد. زمانی که در آموزشگاه موسیقی و هنر وین مشغول تحصیل بودیم. بیشتر علاقه او در حوزه موسیقی بود و بسیار در این حوزه استعداد و دانش داشت. این قدرت و شناختش از دنیا موسیقی تا جایی پیش رفت که برای تعدادی از آثار سینمایی خود دست به آهنگ سازی و نوشتن موسیقی زد.

وی ادامه داد: در قدیم هنرمندان رشته های مختلف هنری را می آموختند چراکه نیروهای متخصص مانند امروز نبود. مثلا یک کارگردان کوشش می کرد تا حوزه تدوین و فیلمبرداری را بیاموزد. سینایی نیز از این ویژگی بی بهره نبود و از همه مهم تر او در عرصه موسیقی، هنرمندی تحصیل نموده، صاحب علم و آگاهی و صدالبته از دارای نگاه و بینش هنری بود. دانش او در موسیقی زبانزد بود و همین مسئله تفاوت او را با بسیاری از کارگردانان سینمای امروز ایران آشکار می سازد.

تجربه کار با سینایی؛ جذاب ترین تجربه دوران کاری من بود

چکناوریان درباره تجربه شخصی خود در مقام آهنگ ساز تعدادی از آثار سینمایی خسرو سینایی مانند جزیره رنگین و مثل یک قصه اظهار داشت: مهم ترین ویژگی زنده نام سینایی در تعامل با آهنگ ساز آثار سینمایی اش، اشراف او نسبت به حوزه موسیقی برخلاف بسیاری از کارگردانانی که فیلم را در اختیار آهنگ ساز قرار می دهند بود و این در حالی است که سینایی این گونه نبود.

در نگاه نخست ابتدا داستان، مضمون و درون مایه را به عنوان کارگردان برای من آهنگ ساز تشریح می کرد. بعد از احساس خود و آنچه که مورد نیازش در فصل و فضای موسیقی بود صحبت می کرد. در حقیقت سینایی به موسیقی به چشم یکی از شخصیت های آثار سینمایی اش نگاه می کرد. تجربیات من با زنده یاد سینایی در حوزه آهنگ سازی فیلم از جمله شیرین ترین و جذاب ترین تجربه های دوران کاری من با دوستی قدیمی و البته حرفه ای در هر دو حوزه سینما و موسیقی است.

نگاه بوم شناسانه سینمایی در فراوری آثار سینمایی زبان زد است

چکناوریان گفت: کمتر خود را به عنوان یک هنرمند اهل موسیقی مجاب می کنم که وارد دیگر هنرهای تخصصی مانند سینما شوم، اما درباره خسرو سینایی به عنوان یک دوست که قدمت آن بیش از شصت سال است می توانم بگویم که او یک سینماگر مؤلف و جریان ساز در عرصه سینمای کشور بود. به ویژه نگاهش در حوزه بوم شناسی، اقلیم و جغرافیای متنوع ایران از ویژگی های دیگری بود که کمتر در آثار سینماگران امروز می توان از آن نمونه ها دید.

وی ادامه داد: او کارگردان خوبی بود، کادر را می شناخت، نسبت به حس و فضای صحنه احاطه کامل داشت و از همه مهم تر کارگردانی اهل تحقیق بود چراکه فیلم نامه های خود را نیز به رشته تحریر در می آورد. در یک کلام خسرو سینایی یکی از اسطوره های سینمای ایران بشمار می رود.

سینایی استاد اقنای سلایق متنوع در عرصه هنر بود

چکناواریان با تاکید بر آنکه سلیقه رفیق ندارد و هر کسی در مواجهه با امر زیبا و هنر زیبا ممکن است رویکرد و نگاهی متفاوت را داشته باشد گفت: از دید من خسرو سینایی هنرمند بی مثالی بود چراکه زیبایی را با توجه به تنوع سلیقه مخاطبان خود به گونه ای به آن ها ارائه می کرد که اغلب مخاطبانش در مواجهه با آثار او راضی از سالن های سینمایی بیرون می آمدند. این درحقیقت به دنیا بینی عمیق یک هنرمند بازمی گردد که بتواند با توجه به طیف گوناگون و متنوع سلیقه مخاطبانش، اثر خود را به گونه ای به آنها ارائه دهد که رضایت اغلب آن ها را با خود به همراه داشته باشد.

رهبر پیشین ارکستر ملی در پاسخ به این پرسش که فقدان چنین عناصری در حوزه موسیقی، سینما و یا دیگر هنرها به چه شکل قابلیت پر شدن دارد گفت: زمان تکرار نمی گردد! هر زمان انسان خود را می سازد، حرف خود را می سازد و از همه مهم تر رنگ خودش را دارد. پس می توان نتیجه گرفت که هر زمان هنرمند خود را دارد. هنرمندانی با ویژگی های آن موقع و مقایسه کردن هنرمندان پیشین با امروز کاری اشتباه است.

وی یادآور شد: زنده یاد سینایی هنرمندی برای زمان خود بود و در زمان خود زیست می کرد و از همه مهم تر این که برای زمانه اش زنده بود. پس او شخصیتی تک و دارای صندلی اجتماعی بالا در عرصه فراوریات و محصولات هنری بود.

خسرو سینایی متولد 29 دی ماه سال 1319 در ساری، دیروز یک شنبه 11 مرداد، درگذشت، سینایی آثار بسیاری از جمله فیلم مستند و داستانی را با درون مایه های اجتماعی کارگردانی نموده است.

سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه در هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر، برای فیلم عروس آتش و لوح زرین بهترین کارگردانی در دومین دوره جشنواره فیلم فجر، برای فیلم هیولای درون از جمله جوایز این هنرمند است.

سینایی در سال 1387 پیروز به دریافت نشان ویژه کشور لهستان از سوی رئیس جمهور این کشور شد. او این نشان را به خاطر ساخت فیلم مستند مرثیه گمشده که روایت گر مهاجرت هزاران لهستانی به ایران در سال های 1941 و 1942 است، دریافت کرد.

andishemag.ir: مجله اندیشه | مجله خبری و تحلیل اندیشه، گردشگری، ورزشی و فناوری

bizbing.ir: مجله بیزبینگ: مجله موفقیت در کارآفرینی و کسب و کار