چهل و سومین اجلاس کمیته میراث دنیای سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) از دوشنبه 10 تیر با حضور 180 کشور از جمله ایران در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان شروع به کار نموده و آدینه 14 تیر پرونده ایران در این اجلاس آنالیز شد.

ایران پیش از این دارای 23 اثر تاریخی و طبیعی ثبت شده در فهرست میراث دنیای یونسکو است که شامل 22 اثر تاریخی و یک اثر طبیعی (بیابان لوت) بود که با ثبت این پرونده تعداد آثار دنیای ایران به عدد 24 رسید.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور در این باره گفت: ثبت دنیای این اثر افتخاری دیگر برای جمهوری اسلامی ایران و حوزه میراث فرهنگی به حساب می آید، پرونده ای که دومین پرونده بزرگ طبیعی ایران است.

طالبیان اضافه نمود: جنگل های هیرکانی در پنج استان سمنان، گلستان، گیلان، مازندران و خراسان شمالی گسترده است و این ثبت دنیای، این پنج استان را به مقاصد مهم گردشگری دنیای بدل می نماید.

آشنایی با جنگل های هیرکانی

جنگل های هیرکانی که در زبان عامیانه به آن جنگل های شمال گفته می گردد، نوار باریکی است که تمرکز آن در خزر بوده و درختان دیر زیست حدود 3 هزارساله با منبع غنی ژن در آن وجود دارد.

در حال حاضر جنگل های هیرکانی زیست بوم 296 گونه پرنده و 98 گونه پستاندار است. همچنین 150 گیاه بومی درختی و بوته ای (مانند شمشاد و انجیلی) نیز در آن یافت می گردد.

جنگل های هیرکانی بازمانده دوران سوم زمین شناسی و عصر یخبندان و غنی از نظر گونه های بومی و باستانی، پوشش گیاهی و تنوع زیستی با نادرترین گونه های جنگلی دنیا شامل 80 گونه درختی، 50 گونه درختچه ای، گونه های بومی (اندمیک) درختی و گونه های جانوری، چون پلنگ، خرس، کل و بز، مرال است.

این نوع جنگل ها در حالی که در اکثر نقاط اروپا و سیبری به دلیل سرما و یخبندان قادر به بقا نبوده و در حال حاضر فسیل هایی از آن ها به جا مانده به دلیل اقلیم معتدل تر حاشیه دریای خزر به حیات خود ادامه داده اند.

15 نقطه از این جنگل شامل پارک ملی گلستان، جنگل ابر، دنیا نما، بولا، جنگل الیمستان، جنگل واز، حوزه کجور نوشهر، چهارباغ چالوس، جنگل خشک داران، گشت رودخان، سیاه رودبار گیلان و منطقه حفاظت شده لیسار سایت های انتخابی برای ثبت در فهرست میراث دنیای است.

عزم جدی برای ثبت دنیای هیرکانی

با توجه به اهمیت این جنگل ها از اولین روز های تهیه این پرونده به نام ایران، مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تمام توان خود را برای ثبت این اثر مهم دنیای به کار بستند. اظهار نظرها و برنامه ریزی های مسئولان این سازمان نشان از عزم جدی جمهوری اسلامی ایران برای ثبت دنیای جنگل های هیرکانی دارد.

علی اصغر مونسان، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سال گذشته با بیان اینکه هر کشور سالانه یک سهمیه برای ثبت دنیای آثار تاریخی خود دارد، درباره کوشش های کشورمان برای ثبت دنیای این اثر مهم طبیعی و تاریخی گفته بود: کوشش کردیم با اقدامات ابداعی آثار بیشتری در قالب یک پرونده به ثبت دنیای برسانیم. پرونده جنگل های هیرکانی، تیر سال آینده در اجلاس میراث دنیای یونسکو مطرح می گردد و امیدواریم با دفاع کارشناسان سازمان این پرونده سال جاری در فهرست میراث دنیای به ثبت برسد. پرونده جنگل های هیرکانی به عنوان دومین اثر طبیعی با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و بنیاد سوکو آلمان برای ثبت در فهرست دنیای برای سال 2019 آماده شده است.

دست پر ایران

150 هزار هکتار مساحت حیات وحش برای حفاظت از تنوع زیستی، در 12 نقطه با ارتفاع و پوشش گیاهی مناسب در جنگل های هیرکانی برای ثبت انتخاب شد.

این نقاط شامل پارک ملی گلستان، جنگل ابر افراتخته، دنیا نما، بولای دودانگه و چهاردانگه، جنگل الیمستان هراز در آمل، جنگل واز حوزه کجور، چهارباغ چالوس، جنگل خشک داران، گچ رودخان، سیاه رودبار گیلان و منطقه حفاظت شده لیسار است.

ایران فارغ برای تمام دنیا مهم محسوب می گردد و این منابع طبیعی را در یونسکو می توان ثبت کرد.

از آنجایی که ایران در نقاط مختلف بارندگی و دمایش متفاوت است کشوری مهم محسوب می گردد و زمین شناسی متفاوت آن موجب ایجاد نژاد و پوشش گیاهی مختلف شده که تمامی آن ها ارزش ثبت دارد.

جنگل هیرکانی با نوار 850 کیلومتر طول مربوط به دوره تریاس است، حدود 6 هزار متر از دامنه شمالی البرز اختلاف ارتفاع دارد که سه هزار متر آن پوشیده از جنگل و از نظر زمین شناسی بی نظیر است.

حالا پرونده این اثر با ارزش دنیای، به همت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مستقلا به نام ایران در چهل و سومین کمیته میراث دنیای یونسکو ارائه و با نظر موافق اعضای این کمیته ثبت دنیای شد و افتخاری دیگر برای میهن عزیزمان ایران رقم خورد.

همچنین احمد جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان یونسکو در حاشیه چهل و سومین اجلاس کمیته میراث دنیای یونسکو در باکو گفت: ثبت جنگل های هیرکانی در فهرست میراث دنیای این سازمان یک رویداد بسیار بزرگ و باشکوه است.

ثبت جنگل های هیرکانی در فهرست میراث دنیای یونسکو به آن معنی است که این میراث طبیعی، ارزشی منحصر به فرد دارد و نمونه آن در جای دیگری وجود ندارد.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در یونسکو، تهیه پرونده جنگل های هیرکانی برای ثبت در فهرست میراث دنیای یونسکو را نتیجه کوشش های چند ساله متخصصان حوزه های جنگل، محیط زیست، میراث طبیعی و فرهنگی، کارشناسان و اساتید دانشگاه ها و دستگاه های مربوطه ایران جهت آماده سازی آن بر اساس ملاک های کنوانسیون بین المللی سال 1972 میلادی دانست.

جلالی گفت: ما متأسفانه بعد از انقلاب به علت وقوع جنگ و مسائل بعد از جنگ تا حدود 20 سال غفلت کردیم از اینکه پرونده های میراث فرهنگی خود را برای ثبت دنیای آماده کنیم.

وی آماده سازی پرونده میراث فرهنگی برای معرفی میراث دنیای را یک کار تخصصی مطرح نمود و گفت: این مهم احتیاج به یک تیم بزرگ دارد تا پرونده مورد نظر، آماده برای ارائه به کمیته میراث دنیای یونسکو گردد.

جلالی پرونده جنگل های هیرکانی را پرونده بسیار بزرگ و چند هزار صفحه ای مطرح نمود و گفت: در پی بحث و آنالیز های مشروح این پرونده از سوی کارشناسان بین المللی و بازدید آن ها از این جنگل ها، گزارشی تهیه شده در این زمینه به کمیته میراث دنیای یونسکو ارائه و در آن آنالیز می گردد؛ کمیته ای که متشکل از نمایندگان 21 کشور است و هر چهار سال یک بار انتخاب می شوند.

منبع: باشگاه خبرنگاران

تعطیلات رو: تعطیلات رو | مجله گردشگری، سفر و تور اروپا

طفره: طفره | نگاه نقادانه به اخبار و رویدادهای روزانه

مجله سرگرمی و تفریحی: مجله سرگرمی و تفریحی | مجله سفر، گردشگری و مسافرتی