جای خالی انتقال تجربه در آموزش فیلمنامه نویسی در ایران - مجله سرگرمی

محمدمهدی نعیمیان در این کتاب کوشش نموده تا تجربه نویسندگان عظیم سینمای ایران از نگارش فیلمنامه و ورود و حضور در عرصه سینمای کشور را برای خوانندگان و علاقه مندان به فیلمنامه نویسی گردآوری کند. به همین بهانه پای صحبت های این نویسنده جوان قزوینی نشستیم که در ادامه از نظر مخاطبان می گذرد.

ایده گردآوری تجربیات و انتشار یک مجموعه مصاحبه با فیلمنامه نویسان ایرانی از کجا آمد؟

به مدت سه سال بود که هنرجوی فیلمنامه نویسی کلاس های استاد فرهاد توحیدی بودم و به مرحله ای رسیده بودم که احتیاج داشتم از اساتید مختلف نکات مختلف دیگری را هم بیاموزم و ضمن ملاقات با آن ها از گرفتاری هایی که در بحث نگارش فیلمنامه های خودم و همچنین ورود به سینما داشتم، صحبت کنم و از آن ها یاری بگیرم و از تجربیاتشان بهره ببرم. از آنجا که در شهرستان زندگی می کردم، دسترسی به این اساتید برای من سخت بود اما به هر زحمتی بود سعی کردم از آن ها وقت ملاقاتی بگیرم و پای صحبت هایشان بنشینم تا بر دانسته های خودم اضافه کنم. بلافاصله متوجه شدم مباحث تئوریک فیلمنامه نویسی با آنچه در بازار سینمای ایران از فیلمنامه نویس مطالبه می گردد، تفاوت زیادی دارد و اگر قرار است در این عرصه موفقیتی کسب کنم، باید حتما از تجربیات اساتیدی که سال ها در این حرفه حضور داشته اند بهره ببرم. در ضمن من روزنامه نگار بودم و این ایده در من شکل گرفت که مصاحبه هایی را که انجام می دهم، منظم نموده در اختیار سایرین هم قرار دهم. ابتدا مد نظر داشتم هر گفت وگو را در یک شماره از روزنامه یا مجله ای سینمایی استفاده کنم اما بعد فکر کردم اینطور ممکن است ماندگاری شان کم گردد و در دسترس خیلی از کسانی که سال های بعد می خواهند به چنین مطالبی دسترسی پیدا نمایند، نباشد. برای همین فکر کردم که تمام گفت وگوها را در یک جلد کتاب به صورت منظم منتشر کنم که همینطور هم شد.

تصویری از گفت وگوی نویسنده کتاب کتاب روش فیلمنامه نویسان با مرحوم کامبوزیا پرتوی

چطور به این لیست از فیلمنامه نویسان ایرانی رسیدید؟

تجربه من آنقدر نبود که خودم بتوانم انتخاب کنم که چه کسانی ممکن است حرف های خوبی برای نسل جوانتر داشته باشند، چون بعضی فیلمنامه نویسان درجه یک ما آنقدر ناخوداگاه قلم می زنند که از بیان چگونگی کار خودشان عاجزند یا بعضی دیگر مشغله های متعددی داشتند، بعضی تجربه خوبی از مصاحبه های اینچنینی نداشتند و ترجیح می دادند گفت وگوهایمان منتشر نشوند. اما در هر حال با هدایت های استادم فرهاد توحیدی به فهرستی رسیدم که از آن مجموعه توانستم با تعداد قابل توجهی از اساتید این عرصه گفت وگو کنم البته در طی مصاحبه ها به وسیله همین اساتید به سایرین هم معرفی می شدم. آنچه اهمیت داشت این بود که در گستره فیلمنامه نویسان، از نویسندگان سریال ها، نویسندگانی که بیشتر رویکرد تجاری دارند، نویسندگانی که به ابعاد فلسفی و هنری کار توجه بیشتری دارند، اساتیدی که بیشتر رویکرد تئوریک دارند، تا کسانی که بدون اعتنا به قواعد کلاسیک می نویسند، با طیف گسترده ای گفت وگو کنم تا مخاطب بتواند از تجربیات بیشتری استفاده کند. این تنوع چیزی بود که بهره بری حداکثری از تجربیات بیشتری را ممکن کرد.

اهمیت انتقال تجربه از نظر شما، در چیست؟

اولا ثبت و بهره برداری از تجربیات اساتید عظیم سینمای ایران یکی از آن دسته مواردی است که باید جدی گرفته گردد و متاسفانه جای انتقال تجربه در آموزش های فیلمنامه نویسی ما خالی است. در نظر بگیرید بخش مهمی از کتاب بنده شامل گفت وگو با مرحوم کامبوزیا پرتوی است. ایشان صحبت های بسیار ارزنده ای داشتند و صادقانه و بی هیچ خساستی تجربیات خود را در اختیار بنده قرار دارند؛ تجربیات و درس های مهمی که حالا برای همواره در این کتاب ثبت شده است و از استاد کامبوزیا پرتوی به یادگار مانده است. دوم، احتیاج ما به این تجربیات است که پیشرفت را تسهیل و ممکن می نماید. 10 نفر که الان در بالاترین صندلی خود قرار دارند، از روزی می گویند که برای نخستین بار نسخه ای از فیلمنامه شان را نزد تهیه نماینده ای بردند و پسندیده شد و 10 شکل مختلف ورود به عرصه سینما را روایت می نمایند. 10 نفر، تجربه شان از گره افکنی در خاتمه داستان هایشان را بیان می نمایند، 10 نفر از معضلات و مسائل و مباحث فنی قراردادها و مسائل صنفی می گویند. شما می خواهید در این بازار مشغول کار شوید، در این هنر فعالیت کنید، در این کتاب 10 فیلمنامه نویس راجع به مسائل مختلفی صحبت می نمایند که خیلی از آن ها ممکن است برای خوانندگان این کتاب پیش بیاید. دانستن نکات فنی و تئوری هنر و علم فیلمنامه نویسی یک ضرورت است اما نحوه بهره برداری از آن، هنگام نگارش، احتیاج به تجربه دارد. شما می توانید خودتان تجربه کنید و می توانید برای تسهیل، از تجربیات سایرین بهره ببرید.

نحوه چینش و طراحی سوالات به چه صورتی بود؟

دو دسته کلی سوال در کتاب وجود دارد. سوالاتی که از همه نویسندگان پرسیدم تا خواننده بتواند نظرات مختلف را بخواند و مقایسه کند و دسته دیگری که مربوط به همان شخص و شیوه کاری اش بوده است. در مجموع کوشش شد سوالات به قدری تخصصی نگردد که اگر کسی شناخت کافی از فیلمنامه نویسی ندارد احساس کند گفت وگوی غریبی است. البته این مسئله توسط خوانندگان حرفه ای تر ممکن است اینطور برداشت گردد که سواد تخصصی لازم را نداشتم اما به هر حال ترجیح من این بود که در این مرحله، مخاطب کتابم را کسانی در نظر بگیرم که در آستانه ورود به این حرفه هستند و نه فیلمنامه نویسان حرفه ای. چندان هم وارد مباحث شخصی فیلمنامه نویسان نشدم، این را که در هر فیلم در هر بخش از کار چه نموده اند، در گفت وگوهای اختصاصی فیلمنامه نویس در همان بازه زمانی و مربوط به همان فیلمشان در دسترس بود. اما آنچه لازم داشتم، موارد برجسته و تجربیات نابی بود که این فیلمنامه نویسان داشتند.

کسانی بودند که بخواهید به این لیست اضافه کنید؟

حتما. آنقدر صحبت با یک فیلمنامه نویس و آشنا شدن با دنیا بینی و نگرش آن ها برای من جذاب است که دلم می خواست می شد با تمام فیلمنامه نویسان ایرانی گفت وگو کنم. البته هستند اساتیدی که فرصت گفت وگو با آن ها برایم مهیا شد اما به دلایلی اینکه مصاحبه ای تنظیم گردد و در این کتاب اضافه گردد، مقدور نشد. برای مثال آقای اصغر فرهادی که افتخار این را داشتم که در یک دوره تقریبا یک ساله فیلمنامه نویسی سر کلاس ایشان نکاتی اساسی بیاموزم حتی جزوه مفصلی از آموزش های ایشان دارم اما اجازه انتشار و حتی نقل قول از ایشان را ندارم بنا به دلایلی که کاملا قابل درک و احترام است. یا جناب آقای مهرجویی که حتما در بحث شخصیت پردازی درسنامه ای از ایشان باید گرفت، آن موقع که به واسطه از ایشان خواستم تا گفت وگویی داشته باشیم مشغول ترجمه و تالیف کتاب بودند و صبوری دو ساله بنده هم افاقه نکرد و واقعا جای تجربیات ایشان در این کتاب خالی است. با پیمان قاسم خانی هم قرار گفت وگو داشتیم که به زمان های دیگری موکول شد اما در نهایت گفتند که بیشتر غریزی و متکی بر ناخودآگاه و به صورت بداهه می نویسند و چیز بیشتری برای گفتن ندارند یا اساتیدی از جمله مهران کاشانی گفت وگوهای مفصلی داشتیم اما با شیوه تنظیم گفت وگوها موافق نبودند و در نهایت آنچه که مهیا شد، برای خود من به عنوان اولین مخاطب کتاب آموزه های بسیار زیادی داشت و در این جهت در انتخاب هایم و شیوه کاری ام تاثیراتی جدی داشت که امیدوارم برای خوانندگان هم همینطور باشد.

استقبال از کتاب چطور بود؟

خوشبختانه کتاب های تخصصی فیلمنامه نویسی این روزها بازار خوبی دارند، علاقه مند شدن طیف های گسترده به نگارش فیلمنامه و ترجمه های بسیار خوب موجب شده است که بازار این کتاب ها خوب باشد اما کتاب روش فیلمنامه نویسان فروش بالایی نداشته است. شاید علاقه هنرجویان فیلمنامه نویسی این است که سینما را از نویسندگان عظیم هالیوودی بیاموزند. کتاب های سیدفیلد که تالیف مدت ها پیش هستند همچنان پرفروش و جذاب هستند اما آموزش های داستان نویسی نویسندگان عظیم ایرانی آن مقبولیت را ندارند. اما من پیشنهاد می کنم فقط 10 فرمان فیلمنامه نویسی از آقای لطفی یا مقدمه حمید نعمت الله را بخوانند تا ببینند که آیا چنین نگرش هایی به مقوله فیلمنامه نویسی ارزش خواندن دارند یا نه. البته در چاپ های بعدی کیفیت نسخه چاپی افزایش خواهد یافت و امیدوارم رفته رفته جای خودش را در میان علاقه مندان به فیلمنامه نویسی باز کند.

مهسان بلاگ: مهسان بلاگ | سیستم مدیریت محتوای مهسان

تور مالزی ارزان قیمت: تور مالزی ارزان قیمت، تور پنانگ، کوالالامپور، لنکاوی، تور لحظه آخری مالزی

جعبه مهر: جعبه مهر | مجله اجتماعی مهرورزی و مهربانی