اوضاع و احوال نشر در سال 97 به روایت آمار - مجله سرگرمی

به گزارش خبرگزاری ایبنا طبق شرایط نمایشگاه بین­ المللی کتاب تهران، کتاب­ های منتشر شده در 6 سال گذشته می­ توانند برای فروش در نمایشگاه عرضه شوند که این کتاب­ ها (511.806 عنوان) 4/38 درصد کتاب­ های منتشر شده پس ار انقلاب اسلامی است که در بانک اطلاعات خانه کتاب ثبت شده است.

• کاهش شمارگان کتاب در سال 1397

اگرچه تعداد عنوان کتاب ­ها در سال 1397، حدود 101 هزار عنوان، حدود 3/1 درصد بیش از سال گذشته با 99.604 عنوان بوده است، اما افزایش قیمت کاغذ و مسائل ناشی از تورم و تحریم ها موجب کاهش قابل توجه مجموع شمارگان کتاب­ ها از 144،636،504 نسخه در سال 1396 به 139.393.974 نسخه در سال 1397، یعنی کاهش 6/3 درصدی شده است.

• سهم 51 درصدی فراوری کتاب در اختیار 3 شاخه

در سال 1397، از نظر موضوعی کتاب ­های یاری درسی و آموزشی با 19 %، ادبیات با 17 % و کودک و نوجوان با 15 % و این سه موضوع در مجموع 51 % از کتاب­ های سال 97 را تشکیل می­ دهد.

• افزایش عنوان کتاب ها در 5 حوزه

همچنین تعداد عناوین سال 1397، در حوزۀ فلسفه و روانشناسی (18 %)، ادبیات (16 %)، زبان (9 %)، تاریخ و جغرافیا (5 %) و علوم طبیعی و ریاضیات (1 %) نسبت به سال 1396 افزایش داشته، اما در سایر حوزه ­ها، برابر یا کمتر بوده است.

• 62 درصد کتاب ها سال 97 چاپ نخست است

در سال 1397، از نظر نوبت چاپ: 62 % کتاب ها چاپ اول و 38 % چاپ مجدد بودند، تنها در دو حوزه یاری آموزشی و کودک و نوجوان تعداد کتاب­ های چاپ­ مجدد بیش از چاپ اول بوده است. در سایر حوزه ­ها چاپ اول بیشتر است و بیشترین نسبت چاپ اول به مجدد در سه حوزه ادبیات، علوم عملی، علوم اجتماعی و دین بوده است.

• پیشتازی تالیف با سهم 75 درصدی

از نظر نوع فراوری، 75 % کتاب ­ها تألیف و 25 % ترجمه بوده است، هر چند بیشترین درصد کتاب­های تالیفی (25 % کل تالیف) متعلق به موضوع یاری درسی و آموزشی و سپس ادبیات (23 %) بوده و متاسفانه بیشترین ترجمه (27% کل ترجمه) در حوزه کودک و نوجوان و سپس ادبیات (21 %) بوده است.

• سهم اندک شهرستانی ها از فراوری کتاب

از نظر جغرافیای نشر، 76 % کتاب­ ها در تهران و 24 % در استان های دیگر، عمدتاً مراکز استان­ها منتشر شده که از این سهمِ 24 درصدیِ شهرستان­ها، 10 % در استان­های قم (با 7 %) و خراسان رضوی (با 3 %) منتشر شده است و 14 % سهم بقیه استان­ها بوده است.

بیشترین کتاب­ های انتشار یافته در تهران به موضوع یاری درسی و آموزشی (22 %) و در شهرستان­ ها به موضوع دین (21 %) اختصاص داشته است.

• بیشترین شمارگان کتاب در انحصار یاری درسی ها

از نظر شمارگان، دو حوزه یاری درسی و آموزشی با 27 % و کودک و نوجوان با 22 % به تنهایی تقریباً نصف (48 %) مجموع شمارگان فراوریی کتاب­ های کشور را تشکیل داده ­اند.

میانگین شمارگان کتاب­ ها در سال 1397، تقریباً مطابق روال تمام سال­ های گذشته باز هم کاهش یافته و به عدد 1401 نسخه برای هر کتاب رسیده که در مقایسه با تعداد 1467 نسخه سال گذشته، 5/4 % کمتر شده است.

• شمارگان کمتر از 1000 نسخه ای برای 31 درصد از کتاب های سال 97

البته 31 % کتاب­ ها شمارگان کمتر از 1000 نسخه را در شناسنامه دارند که تقریباً در شناسنامه نیمی از آن ها (53 %) شمارگان 500 نسخه ­ای درج شده است.

میانگین شمارگان در حوزه ­های علوم کاربردی 10 %، علوم اجتماعی 4 %، زبان و فلسفه و روانشناسی 2 % افزایش داشته اما در سایر حوزه­ ها کاهش داشته است.

ارزش ریالی مجموع قیمت پشت جلد کتاب­ های سال 1397، حدود 27 هزار میلیارد ریال بوده است که 40 % آن به حوزه یاری درسی و آموزشی اختصاص داشته است.

میانگین قیمت کتاب در سال 1397، مبلغ 22 هزار 600 تومان بوده که در مقایسه با 17 هزار و ششصد تومانِ سال پیش از آن، 28 % افزایش داشته است.

• بیش از 5 هزار ناشر در فراوری کتاب سال 97 فعال بودند

کتاب­ های سال 1397 را 5.507 ناشر منتشر نموده ­اند که از این تعداد، 4.542 ناشر (82 %) حقوقی (دارای پروانه نشر) و 965 ناشر (18 %) حقیقی (ناشر مولف، سازمان ها و نهادها و ناشران موردی) بوده ­اند.

• سهم 56 درصدی ناشران حرفه ای از فراوری کتاب

از جنبه سهم ناشران در فراوری کتاب های سال 1397، آمار نشان می­ دهد ناشران حرفه ­ای (ناشر حرفه ­ای به ناشری گفته می­ گردد که سالانه بیش از 50 عنوان کتاب منتشر کند) که 7 درصد تعداد ناشران را تشکیل می ­دهند، 56 درصد فراوری کتاب را بر عهده داشته ­اند.

الف) ناشران حقوقی (دارای پروانه نشر) : 82 درصد ناشران/ 4/98 درصد فراوری کتاب

ناشران فعال (ناشرانی که در سال 1397 فقط یک کتاب منتشر نموده­اند) : 14 درصد ناشران= 5/0 (نیم) درصد فراوری کتاب

ناشران کم کار (ناشرانی که از 2 تا 20 عنوان کتاب منتشر نموده ­اند) : 62 درصد ناشران= 20 درصد فراوری کتاب

ناشران پرکار (ناشرانی که از 21 تا 50 عنوان کتاب منتشر نموده­ اند) : 16 درصد ناشران= 22 درصد فراوری کتاب

ناشران حرفه ­ای (ناشرانی که بیش از 50 عنوان کتاب منتشر نموده ­اند) : 8 درصد ناشران= 56 درصد فراوری کتاب

ب) ناشران حقیقی (موردی و ناشران مولف) : 17 درصد ناشران= 5/1 درصد فراوری کتاب

• ضرورت ارزیابی کیفی به­ جای کمّی و نقش جشنواره ­ها و جوایز

در حوزۀ کتاب بسیاری از آمارها و ارزیابی­ها کمّی است، لذا ضرورت دارد به سوی ارزیابی­های کیفی گام برداشت. تعداد و تنوع و رونق جشنواره ­ها و جوایز کتابی می­ تواند خلاء ناشی از ارزیابی­های کیفی را بپوشاند.

در سال 1397، تعداد 34 جایزه و جشنواره ادبی در کشور برگزار شده که حاصل آن انتخاب 515 عنوان کتاب بوده است. این جشنواره­ ها به شش گروه با تعداد زیر قابل تقسیم هستند:

6 جایزۀ سالانه (کتاب سال، کتاب سال حوزه، دانشجویی و فارابی)

9 جایزۀ ادبی

9 جایزۀ تخصصی (رشد، رضوی، پاسداران اهل قلم)

4 جایزۀ کودک (بیشتر جشنواره و جوایز دولتی هستند که بهتر است جوایز خصوصی هم بیشتر گردد)

6 جایزۀ کتاب استانی

در حوزه ­های ادبیات و کودک و نوجوان و دین، خوشبختانه جوایز به ­ویژه در بخش خصوصی به تعداد و اندازه مطلوب هست اما در بسیاری حوزه­ های دیگر از جمله فلسفه، هنر، تاریخ، علوم و فنون و پزشکی و مهندسی علوم اجتماعی و نظایر آن یا نیست یا بسیار اندک است که ضرورت دارد ایجاد گردد.

. قیمت هر بند کاغذ 70×100 خارجی 70 گرمی از 1.220.000 ریال در فروردین ماه 1397 به 3.700.000 ریال در اسفندماه افزایش داشته است.

banima.ir: مجله گردشگری و مسافرتی بانیما

کنفرانس هکا: مجله خبری و تحلیلی صنایع کشاورزی و تولیدی