افزایش نگرانی ها نسبت به احتمال ریزش طاق کسری - مجله سرگرمی

جمهوری اسلامی ایران در چند سال گذشته بارها برای بازسازی طاق کسری در کشور عراق اعلام آمادگی کرده است و مقامات عراقی نیز از این اقدام تهران استقبال کرده اند.

به گزارش ایرنا، وزیر میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی کشورمان اواخر دی ماه 99 از موافقت سازمان برنامه و بودجه برای بازسازی و بازسازی طاق کسری میراث مشهور بر جای مانده از دوران تمدن ایرانی ساسانیان خبر داد.

علی اصغر مونسان که با خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت و گو کرده بود درباره ریزش بخشی از دیوار طاق کسری که در کشور عراق قرار گرفته است، گفت که به دلیل اهمیت تاریخی این آثار باستانی با آقای نوبخت در دولت صحبت هایی انجام و موافقت ایشان برای پرداخت هزینه بازسازی اعلام و قرار شد، پس از برآوردهای مالی، سازمان برنامه و بودجه اعتبارهایی برای احیا و بازسازی این اثر تاریخی در نظر بگیرد و در اختیار وزارت میراث فرهنگی قرار دهد.

وی با بیان این که نامه رسمی این درخواست نیز به سازمان برنامه و بودجه ارسال شده، گفت بود که کارشناسان میراث فرهنگی ایران به محض تحقق اعتبار با هماهنگی همتایان عراقی به محوطه طاق کسری اعزام و عملیات بازسازی و احیا این اثر را آغاز می کنند.

مونسان در خصوص برآوردهای مالی اولیه برای بازسازی طاق کسری گفت: بر اساس عکس ها و تصاویر ارسالی، برای بازسازی به اعتباری حدود 600 هزار دلار نیاز است که به محض تامین، کارشناسان به کشور عراق اعزام می شوند.

حسن الیعقوبی معاون وزیر فرهنگ و جهانگردی عراق نیز که خرداد 99 به استان اردبیل سفر کرده بود از آمادگی کشورش برای بازسازی و بازسازی طاق کسری خبر داد و گفت: جمهوری اسلامی ایران نیز برای کمک به بازسازی این بنای تاریخی موافقت کرده است.

طاق کسری یا ایوان مدائن تنها بخش باقی مانده از کاخ انوشیروان در تیسفون، تختگاه ساسانیان، است و گفته می شود که در فاصله میان سال های 531-579 میلادی ساخته شده است. در منابع عربی از آن به کاخ سفید یاد شده است.

این اثر تاریخی مشهورترین بنای بازمانده از دوران ساسانی است که در مدائن و حدود 40 کیلومتری جنوب بغداد، پایتخت عراق در ساحل شرقی رود دجله قرار گرفته است از آن به عنوان پایتخت زمستانی ساسانیان نام برده شده است.

این بنا از آجر و گچ ساخته شده و 30 متر بلندی دارد. در شب ولادت پیامبر اسلام (ص) این بنا لرزید و 14 کنگره آن سقوط کرد.

بخش بزرگی از بقایای این طاق در نیمه آوریل 1888 در طغیان رود دجله آسیب بسیار دید و گفته می شود که یک سوم آن تخریب شد. آنچه از آن به جای مانده دیواری آجری و بلند با بقایای ساختمانی 4 طبقه و چارچوب های نقش و نگار دار برای پنجره ها و ستون های بلند با طاقی بزرگ به عرض 62 متر و عمق 43 متر و ارتفاع 35 متر است.

این بنا در منطقه مدائن از توابع استان بغداد قرار گرفته است که ساکنان محلی این منطقه آن را سلمان پاک می خوانند.

پایگاه خبری میدل ایست نیوز نیز در این باره نوشت که در سال 2003، پس از سقوط رژیم بعث که از این بنا استفاده ایدئولوژیک می کرد، رئیس هیات مدیره سازمان میراث فرهنگی عراق با اشاره به اینکه طاق کسری و بناهای پیرامون آن، در آستانه نابودی قرار گرفته است از ایران و کشورهای دیگر برای بازسازی و نگه داری آن، کمک خواست.

در سال 2004 نیز صندوق میراث بین الملل نسبت احتمال سقوط این طاق به علت بی توجهی به بازسازی آن هشدار داد.

در سال 2013 دولت عراق با شرکت اورست در جمهوری چک برای ترمیم این اثر تاریخی قرارداد بست و این شرکت متعهد شد که در 10 ماه بازسازی های لازم بر روی این بنا را انجام دهد. البته این پروژه با حمله گروه تروریستی داعش که به نزدیکی این منطقه رسیده بود متوقف ماند.

حجم موفقیت آمیز بودن ترمیم های اجرا شده توسط این شرکت، بحث برانگیز بوده است. زیرا برای ترمیم چنین بناهای باستانی معمولاً از کارشناسان ایتالیایی دعوت می شود و شرکت چکی، عمدتاً ساخت و ساز و ترمیم بناهای معاصر و مدرن را انجام می دهد.

در مدت کوتاهی پس از بازسازی، لایه محافظتی که روی این طاق کشیده شده بود فرسوده شد و برخی شکاف ها از نو نمایان شدند. همچنین در زمان ترمیم از ابزارهایی استفاده شد که به آثار باستانی آسیب می رساند.

در سال 2019 بود که عبدالامیر الحمدانی، وزیر فرهنگ و آثار باستانی و جهانگردی در دولت عادل عبدالمهدی در پی سقوط چند آجر از طاق کسری از مرکز مشاوره مهندسی دانشگاه بغداد خواست که گزارشی درباره شرایط این بنا ارائه کند.

الحمدانی در بازدید از طاق کسری تأکید کرد که شرکت چکی در انجام مسئولیت خود کوتاهی کرده و به لحاظ کارشناسی اشتباه عمل کرده و افزود که به همین علت وزارت فرهنگ حاضر به تحویل دریافت پروژه از این شرکت نشده است.

اما تلاش این وزارتخانه برای پیگیری موضوع نیز با اتفاقاتی که در نیمه دوم سال گذشته در عراق افتاد و به سقوط دولت عادل عبدالمهدی انجامید ناتمام ماند.

در اکتبر 2020، نشریه رسمی الصباح خبر داد که کمیسیون فرهنگی مجلس عراق در دیدار با حسن ناظم، وزیر فرهنگ و جهانگردی و آثار باستانی عراق، پروژه ترمیم مجموعه تاریخی طاق کسری و مجموعه جهانگردی در منطقه مدائن را بررسی کرد.

به گزارش این نشریه در این نشست مشترک فرایند تحقیقات درباره واگذاری بازسازی مجموعه تاریخی طاق کسری به یک شرکت خارجی و کیفیت پایین کار این شرکت و راه های بهره برداری مناسب تر از این پروژه بررسی شد.

در این نشست همچنین بازسازی و توسعه منطقه جهانگردی مدائن و عرضه کردن آن به سرمایه گذاری بعد از تخریب آن توسط تروریست ها و تبدیل آن به یک مرکز جذب جهانگرد بررسی شد.

چند روز بعد از آن هیاتی از وزارت فرهنگ و جهانگردی و آثار باستانی عراق در نشستی با حضور هیاتی از کارشناسان دانشگاهی و کارشناسان بین المللی اقدامات فوری برای نجات طاق کسری و جلوگیری از فروپاشی آن را بررسی کرد.

این وزارتخانه سپس در بیانیه ای اعلام کرد که در این نشست گزارش های موجود درباره تغییراتی که در این سازه رخ داده و اقدامات غلط شرکت کشور چک که مسئول بازسازی آن بوده و اقدامات فوری برای نجات آن بررسی شده است.

این بیانیه افزود که در این جلسه توافق شد که گروه کارشناسان با همکاری ائتلاف بین المللی حمایت از آثار باستانی و تاریخی مناطق مورد مناقشه اقدامات لازم برای حفاظت از این سازه را انجام دهند.

وزارت فرهنگ عراق تأکید کرده که با جدیت برای تأمین نیازهای حقوقی و تدارکاتی این گروه برای آغاز به کار آنها در نخستین زمان ممکن تلاش می کند.

حسن ناظم، وزیر فرهنگ عراق نوامبر سال گذشته در دیدار با غلامرضا اباذری، رایزن فرهنگی ایران در بغداد، گسترش همکاری های فرهنگی عراق و ایران را بررسی کرد.

ناظم در این دیدار بر ضرورت همکاری میان دو کشور در ترجمه و ثبت تجربه عراق ازجمله پیروزی بر تروریست های داعش و نیز ساخت فیلم های داستانی و مستند در این باره تأکید کرد.

او همچنین از امکان همکاری کارشناسان ایران با عراق در پروژه بازسازی طاق کسری و جلوگیری از فروپاشی آن استقبال کرد و خبر داد که تیمی از کارشناسان بین المللی برای رسیدگی فوری به شرایط این اثر باستانی تشکیل شده و به عراق آمده است.

ماه گذشته منابع خبری عراقی از سقوط بخش دیگری از طاق کسری خبر دادند و فیلم هایی در این باره منتشر کردند.

علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی ایران، در مصاحبه با ایرنا درباره ریختن بخشی از دیوار طاق کسری که در کشور عراق قرار گرفته است، گفت: به دلیل اهمیت تاریخی این آثار باستانی با دولت صحبت هایی شده و قرار است که پس از برآوردهای مالی، سازمان برنامه و بودجه اعتبارلازم برای احیا و بازسازی این اثر تاریخی در نظر بگیرد و در اختیار وزارت میراث فرهنگی قرار دهد.

با توجه به اهمیت تاریخی و تمدنی کاخ کسری یا ایوان مدائن انتظار می رود که مقام های میراث فرهنگی کشورمان برای حفظ این اثر و میراث کهن با حساسیت و اهتمام بیشتری کار باسازی این اثر مهم را در اولویت برنامه ریزی های خود قرار دهند.

اکنون از شهر تاریخی تیسفون تقریبا اثری نمانده و تنها اثر باقی مانده از این شهر تاریخی، طاق کسری و بخشی از دیوارهای آن است که گفته می شود آثار ترک معروف ناشی از میلاد پیامبر اسلام (ص) بر بخشی از بنا تا به امروز باقی مانده است.

این بنای قدیمی و فرهنگی به عنوان یکی از بزرگترین طاق های آجری تاریخی ساخته دست انسان، در سال های اخیر به دلیل اهتمام اندک دولتی و درگیر شدن عراق در بحران های مختلف، براثر فرسایش ناشی از باد و بارندگی دچار ریزش شده است.

آسیب های اخیر ایجاد شده در طاق کسری پیش از این که دولت و وزارت فرهنگ عراق از آن مطلع باشد، توسط مردم عادی عراق در شبکه های اجتماعی، مطرح شد.

تصاویر اولیه نشان می داد که براثر بارندگی و عوامل طبیعی و جوی، بخش هایی از سقف طاق فروریخته است و همین تصاویر کافی بود که در عراق و ایران موجی از واکنش ها و نگرانی ها از احتمال فرو ریختن آن ایجاد شود.

salmandiar.ir: دیار سلمان | مجله گردشگری و مسافرتی

samitm.ir: مجله سامی | وبلاگ نقد و بررسی کالاها و اخبار تولیدات صنایع

sctm.ir: تیم علمی | مجله علمی و دانشگاهی، مقالات علمی