از دیار کریمان چه به یادگار بخریم؟ - مجله سرگرمی

قطاب

قطاب یکی از معروف ترین شیرینی های ایرانی است. این شیرینی شامل خمیر و مغز پسته، بادوم و یا گردو است که سرخ شده و با خاک قند تزئین می شود. قطاب یزدی و کرمانی از مهمترین قطاب ها هستند. پخت این شیرینی خوشمزه بسیار زیاد است و بعضی تاریخ نگاران پخت آن را به دوره هخامنشیان نسبت می دهند.

کماچ سهن

کماچ سهن از سوغاتی های معروف کرمان است که در تهیه خمیر این شیرینی سنتی از جوانه گندم استفاده می شود و از ویژگی دیگر کماچ می توان به ادویه مخصوص آن اشاره نمود، به طوری که علاوه بر ادویه مشهوری مانند دارچین و زیره، بعضی از گیاهان دارویی نیز در آن وجود دارند. این ادویه به خمیر کماچ و مواد میانی آن اضافه می شود. این شیرینی خوشمزه را می توان بدون افزودن هیچ نگه دارنده ای به مدت طولانی خارج از یخچال نگهداری کرد.

کلمپه

کلمپه نوعی شیرینی است که برای تهیه آن خمیر با هل، دارچین و گلاب ترکیب شده و گردو و خرما در داخل آن قرار می گیرد و سپس پودر پسته و یا کنجد بر روی آن ها ریخته می شود. گاهی این کلوچه را با روغن حیوانی تهیه می نمایند. این شیرینی در شکل ها و اندازه های مختلف و در مناطقی مانند شهر بم فراوری می شود.

قاووت

قاووت یا قوتو نوعی شیرینی است که از ترکیب آسیاب شده مغزهای مختلف مانند مغر گندم، جو، کنجد و گیاهان دارویی همراه باشکر یا قهوه تهیه می شود. قوتو معمولا به شکل پودری مصرف شده و می توان آن را با آب و شیر نیز ترکیب و سرو کرد. لازم به ذکر است که قوتو به عنوان یکی از سوغاتی های اصیل کرمان به کشورهای دیگر نیز صادر می شود.

زیره

زیره نیز یکی از سوغات معروف استان کرمان است که کاربردهای فراوان آشپزی و دارویی دارد و آب وهوای خشک کرمان است که بستری مناسب برای کشت زیره در سراسر این استان فراهم نموده که در دو نوع سبز و سیاه قابل برداشت است.

پسته

از جمله مهم ترین سوغات کرمان می توان به پسته نیز اشاره نمود. این سوغات خوشمزه از محصولات صادراتی استان کرمان محسوب می شود؛ به طوری که صادرات پسته در استان کرمان، بخش عمده ای از صادرات غیرنفتی ایران را شامل می شود. 70 درصد از پسته فراوریی در کشور، به کرمان تعلق دارد.

گردو

گردو پس از پسته، دومین محصول صادراتی استان کرمان است. این مغز ارزشمند در شهرستان های مختلف استان کرمان کشت می شود، اما گردوی شهرستان بافت با توجه به قرارگیری باغ های آن در ارتفاعات بالا، کیفیت مرغوب تری دارد. بافت، از نظر سطح زیر کشت گردو، مقام اول فراوری این محصول در کشور را دارد و از نظر میزان فراوری پس از شهرستان تویسرکان همدان در رتبه دوم جای می گیرد.

خرما

از دیگر محصولات صادراتی کرمان می توان خرما را نام برد که خرمای مضافتی این استان عمدتاً در شهرهای بم و فهرج برداشت می شود. با توجه به شرایط و ویژگی های اقلیمی مناطق شرقی و جنوبی استان کرمان، این استان از قطب های برتر فراوری خرما در کشور محسوب می شود و 30 درصد از فراوری این محصول را به خود اختصاص داده است. خرما محصولی مهم در این مناطق است و نقشی اساسی در اشتغال مردم استان کرمان دارد.

مسقطی

مسقطی در شهرهای دیگر ایران هم فراوری می شود، اما مسقطی کرمان به خصوص سیرجان، طعم مخصوص به خود را داشته و بسیار نرم است. مواد تشکیل دهنده مسقطی سیرجان شامل نشاسته، گلاب، شکر، خلال پسته و بادام، هل و زعفران است که می توان آن را به عنوان دسر هم میل کرد.

سوهان زرند

در شهر زرند استان کرمان سوهانی فراوری می شود که تفاوت هایی با سوهان قم دارد. سوهان زرند بافتی ظریف و ترد دارد و به صورت لایه لایه است. آرد گندم، آرد جوانه گندم، زعفران و هل اصلی ترین مواد سوهان زرند را تشکیل می دهند. این سوهان در فهرست آثار ملی ایران در یونسکو به ثبت رسیده است.

خرما بریز

خرما بریز از شیرینی های معروف کرمانی در ایام ماه مبارک رمضان است. مردم این منطقه معمولا از خرما بریز به خاطر انرژی بالای آن در وعده های سحری استفاده می نمایند تا در طول روز دچار ضعف جسمانی نشوند. خرما بریز از آرد سبوس دار، شکر، خرما، گلاب، روغن و کره تهیه می شود.

گیاهان دارویی و عرقیات

کرمان محل پرورش گیاهان دارویی متنوعی است و سدر، حنا و کتیرا از معروف ترین گیاهانی هستند که در این منطقه کشت می شوند. کرمان علاوه بر گیاهان دارویی، مرکز عرقیاتی چون گلاب، عرق بیدمشک، عرق نسترن، عرق نعنا و عرق زیره است. مرغوب ترین عرقیات این استان از دامنه کوه های هزاره در روستای لاله زار به دست می آیند.

پته دوزی

پته دوزی یکی از قدیمی ترین سوزن دوزی های سنتی ایران است که در میان زنان و دختران استان کرمان رواج دارد. در این رودوزی، پارچه زمینه کار عریض و نخ های رنگی و پشمی که در این هنر مورد استفاده قرار می گیرند ریس نامیده می شوند. در این هنر از نقوش باستانی ایران استفاده می شود و هنرمندان این عرصه گاهی نقوش خود را به صورت ذهنی بر روی پارچه حک می نمایند.

قالی

یکی از ویژگی های مشهور قالی کرمان، دوام و کیفیت آن است. به طوری که می توان کرمان را یکی از قطب های مهم قالی بافی در ایران دانست. قدمت قالی بافی در این استان به قبل از دوران صفویه بازمی شود؛ دوران صفویه در کرمان، دوران شکوه قالی بافی منطقه بوده است و می توان قدمت این هنر را به این عصر نسبت داد.

قالیچه های افشار از دیگر بافته های مطرح در استان کرمان هستند که عمدتا در روستاهای بلورد، اسطور، نجف آباد، محمودآباد، پاریز و زیدآباد فراوری می شوند. عشایر ایل افشار که هنوز زندگی کوچ نشینی دارند و درمیان دشت های سیرجان و بافت ساکن هستند، قالیچه های افشاری می بافند.

شال بافی

شال بافی کرمان نیز همانند قالی بافی این استان، در این منطقه شهرت و رواج دارد. حتی طرح های قدیم فرش های کرمانی نیز از طرح های رایج در هنر شال بافی الهام گرفته شده اند. شال های کرمانی معمولاً سه متر طول دارند که با عنوان شال های لاکی، لاجوردی، بوته ای، احرامی، ترمه، زنگاری و شاخ گوزنی شناخته می شوند.

گلیم شیریکی پیچ

گلیم شیریکی پیچ یکی دیگر از سوغاتی های نفیس کرمان است و قطب آن در سیرجان و روستای دارستان قرار گرفته است. روستای دارستان از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهکده جهانی گلیم به ثبت جهانی رسیده است. گلیم های شیریکی پیچ سیرجان در نوع خود منحصربه فرد هستند. این گلیم ها ترکیبی از گلیم و قالی هستند و برخلاف دیگر انواع گلیم ها که در آن ها پود باعث شکل گیری محصول نهایی می شود، در این شیوه نقشی در بافت ندارد. در تهیه گلیم شیریکی پیچ، پود صرفاً تارها را به یکدیگر متصل می نماید و باعث استحکام درگیری نخ خامه با تارها می شود.

آجیده دوزی

آجیده دوزی نام دیگر هنر لایه دوزی و پنبه دوزی است و قدمت بسیار زیادی دارد. در آجیده دوزی لایه ای از پنبه در بین دو لایه از پارچه قرار گرفته و پس از دوخته شدن، حالت نقش برجسته به خود می گیرد. طرح های موجود در هنر آجیده دوزی ظریف و اصیل هستند.

گبردوزی

گبردوزی از دیگر صنایع دستی منطقه کرمان است و ازآنجایی که هنر دست زرتشتیان ایران باستان بوده، به زرتشتی دوزی نیز شهرت دارد. در این هنر از رنگ های روشن و پرطراوت نظیر سرخ، سفید و سبز استفاده می شود و غالبا هنرمندان گبردوزی از نقش درخت سرو، سرو خمیده، گل میخک، طاووس، مرغ، هدهد، خروس و اشکال هندسی و متقارن در آثار خود استفاده می نمایند.

عریض بافی

عریض پارچه ای است دستبافت که با دستگاه های بافندگی چوبی بافته می شود و هنرمندان پته دوزی استان کرمان از آن ها در آثار خود بهره می گیرند. البته اخیرا دستگاه های چوبی عریض بافی جای خود را به دستگاه های اتوماتیک و برقی داده اند و متاسفانه این هنر به تدریج در حال انقراض است.

ظروف مسی

ظروف مسی در بسیاری از شهرهای ایران، از جمله اصفهان فراوری می شوند و تقریبا سوغات بیشتر شهرهای کهن ایرانی به حساب می آیند. کرمانی ها نیز هنرمندان باسابقه و ماهری در امر فراوری ظروف و اشیاء تزئینی مسی دارند. بشقاب، دیگ، کفگیر، گلدان، بشقاب های تزئینی و تابلوهای مسی از جمله وسایلی مسی هستند که در حال حاضر نیز هواداران بسیاری پیدا نموده و بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.

منبع:

مجموعه سوغات ایران

mahsanblog.ir: مهسان بلاگ | سیستم مدیریت محتوای مهسان