ارتقاء وجوه نمایشگاهی در گروی عملکرد ناشران است، ایده برگزاری هم زمان نمایشگاه فیزیکی و مجازی - مجله سرگرمی

چهارمین نشست از سلسله نشست های ایبنا، سه شنبه (5اسفند ماه) با عنوان آنالیز کارکرد های نمایشگاهی نمایشگاه مجازی کتاب تهران ساعت 10 صبح در اتاق گفت و گوی خبرنگاران برگزار گردید. دراین نشست آزاده نظر بلند، معاون کتاب و فرهنگ مدیر عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران؛ نیایش سرامی، مدیر انتشارات باد؛ محمد تقی عرفان پور، مدیر انتشارات علوم دانشگاهی و علی حاجی تقی، مدیر انتشارات و کتاب فروشی ارمغان طوبی به عنوان کارشناس شرکت داشتند.

در این نشست نقاط ضعف و قوت نمایشگاه مجازی در بخش نمایشگاهی در موارد مختلف نظیر معرفی کتاب ها، تعامل دوسویه ناشر-مخاطب و... مورد آنالیز نهاده شد و همچنین؛ مساله تلفیق نمایشگاه مجازی و فیزیکی و برگزاری هم زمان این دو به بحث و گفتگو گذاشته شد و میهمانان درباره هر یک از این موضوعات دیدگاه ها و نظرات خود را بیان کردند.

- از نخستین دوره آن را از اول تا دهمین روز بهمن تجربه کردیم، چه آمار و ارقامی ثبت شده که گویای میزان تعامل مخاطبان و صنعت نشر باشد؟

نظربلند: در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب 1723 ناشر شرکت نماینده داشتیم که بالغ بر 30 درصد این ناشران یعنی حدود 530 ناشر از استان هایی غیر از تهران بودند. همان طور که اعلام شد، مبلغ کل فروش 640 میلیارد ریال و تعداد کل کتاب های فروخته شده یک میلیون و 500 هزار نسخه بود. علاوه بر بخش فروش؛ در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب، بخش بین الملل و فعالیت های فرهنگی را هم داشتیم که در این بخش، تعداد 142 ناشران داخلی و خارجی و آژانس های ادبی شرکت کردند. بیش از 20 هزار عنوان کتاب خارجی ارائه شد و 51 نشست داخلی و خارجی با حضور 200 سخنران داخلی و خارجی برگزارشد.

آمارها حاکی از آن است که تا حد زیادی کارهای نمایشگاه صورت گرفته و 98 درصد مرسولات پستی به دست مشتریان در سراسر کشور رسیده است؛ به طوری که می گردد گفت در حال بستن پفراینده نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران و شروع فعالیت برای نمایشگاه های بعدی هستیم.

بسیاری از امکانات در نمایشگاه مجازی کتاب مشابه سازی شد

- همانطور که از نام این رویداد برمی آید، علاوه بر بخش فروش، انتظاراتی هم در زمینه خدمات نمایشگاهی وجود داشت. لطفا در این حوزه چه تمهیداتی انجام شد؟ زیرساخت ها چقدر اجازه داد در بحث خدمات نمایشگاهی پیش بروید؟

نظربلند: سعی ما این بود که هرآنچه در نمایشگاه فیزیکی وجود داشت، در نمایشگاه مجازی کتاب مشابه سازی گردد. اگر سوال شما بیشتر متوجه فعالیت های جنبی است، بیشتر ایده ها پیاده سازی شد و شاهد برگزاری نشست های متعددی در این زمینه بودیم. در بخش بین الملل نیز علاوه بر ایجاد فضایی به عنوان مرکز تبادل رایت، نشست هایی را با مشارکت ناشران خارجی و داخلی برگزار کردیم. اما اگر مساله، دید بصری و امکان حرکت مخاطبان میان غرفه ها است، در حجم کم می شد این امکانات را شبیه سازی کرد، اما با توجه به حجم بالای ناشران شرکت نماینده و کتاب های عرضه شده، این بحث توجیه فنی نداشت. به هرشکل در بخش فروش مجازی، سعی کردیم با اطلاعاتی مانند تصویر روی جلد و صفحات ابتدایی کتاب، این امکان را به خریداران بدهیم که بتوانند درباره کتاب مقداری اطلاعات به دست بیاورند و با کتاب های مشابه مقایسه نمایند.

شیوه برگزاری نمایشگاه کتاب باید متاثر از تغییرات اجتماعی باشد

- در 32 دوره ای که نمایشگاه کتاب تهران برگزار گردیده ، یکی از مسائل مورد نقد، فروش نمایشگاهی، یا نسبت بخش فروشگاهی و نمایشگاهی بوده است. البته با توجه به تعریف جهانی نمایشگاه کتاب و با توجه به اینکه نمایشگاه به فضای مجازی انتقال پیدا نموده، به نظر شما این نمایشگاه چه روینمودهایی باید داشته باشد تا به تعریف دقیق تری از نمایشگاه برسیم؟

سرامی: این اقدام در شرایط اجتماعی امروز قابل تقدیر و ستایش است. همه دوره هایی که نمایشگاه مجازی برگزارشد، تاکید بیشتر بر فروش کتاب بود. این رویکرد از دیدگاه خاصی نشات می گیرد و آن نواقصی است که در شبکه توزیع کتاب وجوددارد. در 40 سال گذشته هم وجود داشته است. معادل بعضی کتاب فروشی هایی که بسته شدند، احتمالا کتاب فروشی هایی در فرم جدید افتتاح شدند یا ممکن است کتاب فروشی های جدید تغییر فرم از سنتی به مدرن داشته باشند. شیوه برگزاری نمایشگاه کتاب باید متاثر از تغییرات اجتماعی و تکنولوژیک باشد. زمانی که نمایشگاه بین المللی کتاب به صورت مجازی برگزار می گردد، ماهیت آن دچار تغییر نشده و هنوز هم مساله برای فروش کتاب است.

ممکن است بعضی نقدها به نحوه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب داشته باشند، اما تا زمانی که برای شبکه توزیع راهکار بهتر و دائمی تری نداشته باشند، نمی توانند فضای این رویداد فرهنگی را بهتر نمایند. همین نقد را به نمایشگاه های استانی داشتیم. البته عدالت توزیع در نمایشگاه مجازی محقق شد و بسیاری از مخاطبان در شهرستان ها توانستند، کتاب تهیه نمایند. اگر بخواهیم درباره نمایشگاه مجازی و زاویه فروشگاهی آن صحبت کنیم، این مساله مطرح است که باید فروش در فضای مدرن مانند شبکه اجتماعی را فعال کنیم. این که خوش بین باشیم در بخش بین الملل فعالیت هایی ایجاد شده، مطلوب است؛ اما باید معین گردد که مخاطب این اقدامات چه افرادی بودند؟

در بخش فروشگاهی نمایشگاه مجازی کتاب تهران، احتیاج به فروش ناشران تا حدی جبران شد، اما این سوال مطرح است که برای جبران بخش نمایشگاهی چه اقداماتی صورت گرفته است؟ البته باید پرسید مگر خود نمایشگاه های بین المللی کتاب در دوره های پیشین چقدر می توانست به این مساله یاری کند؟ نمایشگاه باید بتواند صندلی کتاب را در جامعه ارتقا دهد و برنامه های، از دل جامعه و مبتنی بر آن برآید. می دانیم امروزه در میان فعالان این حوزه، بلاگر و اینفلونسر کتاب داریم که می توانند در تعامل دو سویه میان ناشران و مردم باشند.

جشنواره کتاب برای این رویداد مناسب تر است

عرفان پور: تقریبا 20 سال است که درگیر این موضوع هستم و درباره آن با تمام مقامات مسئول فرهنگی نشست داشتیم و سعی کردیم تا حدی اصلاح رویه را میسر کنیم. به نظر من اگر اسم این 32 دوره را جشنواره کتاب بگذاریم، واژه مناسب تری نسبت به نمایشگاه کتاب است. به لحاظ سیاسی، فرهنگی و اقتصادی استفاده از واژه جشنواره را در مقابل نمایشگاه مناسب تر می دانم. من از دوره اول در نمایشگاه کتاب به عنوان ناشر حضور داشتم و می توانم بگویم در هیچ دوره ای ما نمایشگاه نداشتیم. البته در سال های ابتدایی نمایشگاه کتاب بخشی را به عنوان بخش موضوعی داشتیم که کارنمودهای نمایشگاهی خوبی داشت. بازدیدگنندکان ابتدا در این سالن، کتاب ها را آنالیز می کردند و بعد کتاب های منتخب را از ناشر می خریدند اما به دلایل مختلف این بخش را حذف کردند.

در دوره های برگزاری نمایشگاه کتاب، یکی از مسائل این بود که برای مثال فردی که کتاب در حوزه فنی و مهندسی می خواست، با غرفه بندی ناشران به ترتیب حروف الفبا روبرو می شد؛ باید غرفه های زیادی را می گشت. بعد کم کم بخش های کودک و نوجوان، دانشگاهی و ... در نمایشگاه تفکیک شد. در زمان همکاری من، بخش پزشکی را هم جدا کردیم تا مخاطبان غرفه های زیادی را نگردند. تجربه یاری می نماید تا این موارد اصلاح گردد. بنابراین معتقدم که تا به ثبات نسبی درباره جنبه نمایشگاهی و فروشگاهی نرسیم، بهتر است این رویداد را جشنواره بنامیم بهتر است.

سرامی: یک مشکل نمایشگاه بین المللی کتاب سرگردانی افرادی است که به نمایشگاه می آیند. همین اتفاق در نمایشگاه مجازی هم افتاد. فکر می کنم این سرگردانی با طبقه بندی دقیق تر و نه براساس اطلاعاتی که از شابک کتاب ها می گیریم؛ بلکه براساس طبقه بندی براساس احتیاج بازار ممکن است کم تر بگردد.

- البته در ادوار گذشته نمایشگاه فیزیکی، سالن کارنامه نشر وجود داشت. این مساله در نمایشگاه مجازی چه صندلیی داشت؟

نظربلند: ما در نمایشگاه مجازی، امکان جست وجوی موضوعی تهیه نموده بودیم که امکان خوبی برای مخاطبان فراهم می کرد و براساس سلیقه بازار شکل گرفته بود. سنجش سلیقه و احتیاج بازار، پیش از این وجود نداشت اما با برگزاری طرح های فصلی، ما اطلاعات خوبی در این زمینه به دست آوردیم. تقسیم بندی موضوعی می توانست شمای کارنامه نشر را مشخص کند اما همانطور که می دانید مسائل فنی در حین برگزاری نمایشگاه باعث شد از ارائه آن، صرف نظر کنیم و خدمات دهی در این بخش را به دوره های آینده موکول کنیم.

احتیاجی به فضای گسترده نمایشگاه بین المللی نیست

- تغییر فازی که به دلیل همه گیری بیماری کووید19 در نحوه برگزاری نمایشگاه کتاب ایجادشد، آیا توانست این رویداد را به جنبه نمایشگاهی نزدیک تر کند؟

عرفان پور: این سبک از برگزاری، مقداری به جنبه های نمایشگاهی یاری کرد. به نظر من ارائه خدمات نمایشگاهی چندان به فضای فیزیکی احتیاج ندارد و حتی در یکی از دوره ها، اعلام کردم که اگر یک سوم این فضا را در اختیار ناشران بگذارند، با توجه به آیین نامه نمایشگاه، این رویداد با تخلفات کم تر قابل برگزاری است. با این اوصاف؛ نمایشگاه مجازی کتاب می تواند این امر را محقق و رضایت مندی بیشتری را ایجاد کند که این امر احتیاج به آنالیز، برنامه ریزی و اقدامات زیادی است. اگر بپذیریم که در برگزاری نمایشگاه ها، منافع مشترک مادی و معنوی داریم، باید نقد و آنالیز عملنمودها انجام گردد و ضمن ارائه گزارش کاری و پفراینده اجرایی نمایشگاه، این نشست ها ادامه داشته باشد. اگر امروز نمایشگاه کتاب مجازی تمام شده، از هم اکنون باید اقداماتی برای نمایشگاه سال آینده اجرا بگردد.

همه ناشران با فضای تکنولوژیک آشنا نیستند

- سه مساله در بحث های درباره نحوه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب در ایبنا مطرح شده است؛ مواردی که رضایت فعالان این حوزه را جلب ننموده بود. نخست، اطلاعاتی که درباره کتاب به مخاطب ارائه می شد، به اندازه کافی کامل و جامع نبود تا به انتخاب مخاطب یاری کند. این درحالی است که در نمایشگاه بین المللی کتاب، مخاطب به فیزیک کتاب دسترسی دارد. این مساله در خرید از ناشران کودک جدی تر بود. دوم، نبود تعامل بین ناشر، مولف و مخاطبان بود درحالی که این امکان، در نمایشگاه فیزیکی وجود داشت مورد سوم، رویدادهایی بود که در فضای فیزیکی حتی در غرفه ها -به جز نشست های سرای اهل قلم- برگزار می شد؛ محفل های کوچکی که برای مخاطبان نمایشگاه کتاب بین المللی مهم بودند. درباره فقدان این سه محور در نمایشگاه مجازی شرح دهید.

نظربلند: معرفی کتاب در فضای مجازی نمی توانست در حدی باشد که با تورق کتاب در غرفه فیزیکی جایگزین گردد. انتخاب کتاب، ملاک هایی دارد نظری خوش دست بودن آن، وزن، جنس کاغذ و کیفیت چاپ و جلد کتاب. البته این ها مسائلی است که در فروش کلیه کالاها در فضای مجازی مطرح است و بحث اطلاعات افزوده برای معرفی چند کتاب ناشر، از مواردی بود که می خواستیم در سایت وجود داشته باشد، اما ممکن نشد.

حاجی تقی: من هم ناشر و هم کتاب فروش هستیم. می بینیم که وقتی مردم کتاب را لمس می نمایند، به چه مسائلی حساس هستند.

نظربلند: البته باید توجه داشت که این تجربه اول بود و برای معرفی کتاب، کار باید دو سویه انجام می شد. باید در گام نخست از ناشر می خواستیم قیمت کتاب و تعداد موجودی را اعلام بکند، اما در همین دو مورد هم ناشران اطلاعات را درست وارد نکردند. تعداد زیادی از ناشران افراد سنتی هستند، همه ناشران با فضای تکنولوژیک آشنا نیستند و دانش کافی برای فعالیت در این فضا را ندارند. ما همچنین در نظر داشتیم در نمایشگاه مجازی کتاب، تعامل بین ناشر و مخاطب به صورت صوتی برقرار گردد، تا مشتری بتواند در لحظه با فردی که مسئولیت پاسخگویی دارد، مکالمه کند. اجرای این دیدگاه ناشر را ملزم می کرد تا فردی با اطلاعات کافی برای پاسخگویی درنظر بگیرد. در مذاکراتی که با اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران داشتیم تا فردی از طرف ناشر، ملزم به پاسخگویی به سوالات مخاطبان در زمان معین باشد، متوجه شدیم که انجام این ایده سخت است.

باید به ناشران برای شرکت در نمایشگاه مجازی کتاب، آموزش های اولیه داده می شد تا متوجه باشند که فروش مجازی در نمایشگاه با سایت فروش متفاوت است. با توجه به کیفیتی که برای پاسخگویی ضروری است، اگر بیشتر ناشران بتوانند این سطح از احتیاجها را برآورده نمایند، برای دوره های بعدی نمایشگاه مجازی این ایده را اجرا خواهیم کرد.

عرفان پور: مدیر نشر یا فرد مسئول در نمایشگاه بین المللی الزام دارند در غرفه حضور داشته باشد. همین رویکرد می تواند در نمایشگاه مجازی عملی گردد زیرا در همه دوره های نمایشگاه بین المللی، مدیرمسئول یا جانشین او باید در غرفه حضور داشته باشد و این مساله، جزءالزامات بود که به نظرم باید در نمایشگاه مجازی هم دیده می شد.

نظربلند: بله؛ ناشران حداقل در زمان اداری باید آنلاین باشند. البته آیین نامه نمایشگاه مجازی متفاوت با نمایشگاه فیزیکی بود، اما می توان این مساله را در آیین نامه درنظر گرفت. باید از سمت ناشر، تعهد برای درستی پاسخگویی وجود داشته باشد. نماینده ای که در غرفه نمایشگاه فیزیکی باید حضور داشته باشد، ویژگی هایی داشت و شاید مهارت کلامی در فضای مجازی با مهارت در نمایشگاه فیزیکی قابل مقایسه نباشد. البته ناشرانی که از این امکانات استفاده نمایند، خودشان برنده خواهندبود.

این را هم بگویم که زمان برگزاری سی وسومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب، بر اساس تصمیم شورای سیاستگذاری 26 فروردین تا پنجم اردیبهشت مصوب شده بود و به صورت رسمی، در تاریخ 28 تیر عدم برگزاری سی وسومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب اعلام و در تاریخ 25 شهریور ماموریت اجرای نمایشگاه مجازی به موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران سپرده شد. زمان شروع نمایشگاه مجازی کتاب یکم بهمن بود؛ یعنی ما تنها حدود چهار ماه کاری زمان داشتیم. با توجه به وسعت پروژه ها و لزوم ارتباط با دیگر نهادها، زمان چهار ماهه برای پیاده سازی این پروژه، بسیار محدود بود. بسیاری از ایده ها و برنامه ها در نظر خودمان بود اما زمانش محقق نبود زیرا اولویت های دیگری مطرح بود.

عرفان پور: درباره بحث زمان بندی نمایشگاه مجازی کتاب، باید به سمتی برویم که نمایشگاه کامل تری را برگزار کنیم. همچنین باید آنالیز گردد، در چه زمانی نمایشگاه برگزار بگردد تا مردم و مجموعه اجرایی آمادگی داشته باشند. حتی در دوره اول نیز باید در این باره از گروه های مختلف نظر گرفته می شد و به جمع بندی می رسیدند.

نظربلند: موافقم که برگزاری این نمایشگاه باید تقویم ثابتی داشته باشد و بر اساس آن اقداماتی انجام بگردد. باید حداقل استانداردی برای شرکت در نمایشگاه مجازی تعریف بگردد که همه موارد مستلزم زمان است. اجرا و پیاده سازی ایده ها توسط ناشر هم زمان می برد که مشخص تقویم معین برای نمایشگاه، امکان برنامه ریزی و عمل را به ناشران می دهد.

بنابراین محقق شدن بخشی از مطالبات در زمینه وجوه نمایشگاهی در نمایشگاه مجازی، وابسته به اقدامات و ظرفیت های فنی است و بخشی احتیاج به زمان و همراهی ناشران دارد.

عرفان پور: تا وقتی که شورای سیاست گذاری نمایشگاه کتاب تاریخ معینی را برای این رویداد ثابت نکند، بقیه تصمیم گیری ها ابتر است. باقی برنامه ریزی ها بعد از این اعلام قابل انجام خواهدبود.

نمایشگاه مجازی به اقتصاد کتاب فروشی ها صدمه نزد

-آیا ممکن نبود در قالب فضای مجازی، امکان برگزاری نشست های محدود به شکل وبیناری برای ناشران وجود داشته باشد؟

نظربلند: امکانش هست اما این مساله شاید برای ناشر هزینه هایی داشته باشد که مقرون به صرفه نیستند که مثلا پنل وبیناری را برای 500 یا هزار نفر رزرو کند. البته ناشر باید این مساله را بپذیرد و مسائل جانبی را در نظر بگیرد. من کاستی های برگزاری نمایشگاه مجازی را قبول دارم، اما در مدت چهار ماه نمی شد این رویداد را با کیفیت بهتری برگزار کرد. این ها همه درحالی است که در طول برگزاری نمایشگاه مجازی، بخشی از ناشران نسبت به وظایف و تعهدات خود، بی تفاوتی نشان می دادند؛ مثلا شاهد نادیده گرفته شدن سفارش ها توسط بعضی ناشران بودیم. البته ناشری هم داشتیم که در طول 10 روز نمایشگاه، 15 هزار مرسوله پستی فرستاد.

دیدگاه برگزارنمایندگان نمایشگاه مجازی این بود که تا حد امکان کلیه حلقه های صنعت نشر حفظ گردد. نخستین مساله ای که درباره آن صحبت کردیم، این بود که برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب نباید به کسب و کار کتاب فروشی آسیب بزند. همچنین باید توجه داشته باشیم که کتاب فروشی ها تمام شهرها و همه عناوین کتاب را پوشش نمی دهند و نمی توانند فروش در حجم بالا را تقبل نمایند.

به طور کلی فکر می کنم نمایشگاه مجازی کتاب، ضربه چندانی به کتاب فروشی ها نزد، زیرا در سال 99 نمایشگاه بین المللی و استانی برگزار نشد و به جای آن ها یک نمایشگاه مجازی با گردش اقتصادی معین برگزارشد. گردش اقتصادی نمایشگاه مجازی در مقایسه با گردش اقتصادی نمایشگاه بین المللی و استانی ضربه عظیمی به کتاب فروشی ها وارد نکرد.

همچنین ترکیب خریدارانی که نمایشگاه بین المللی و استانی -کتاب فروشی ها نمی توانستند آن ها را پوشش بدهند- خریدارانی از مناطق روستایی و نه شهرستان ها داشتیم. ما از 3102 نقطه روستایی سفارش کتاب داشتیم و 20 هزار مرسوله به روستاها فرستاده شد. البته درصد زیادی از خریدها در استان ها برای مناطق بین شهر و مرکز بود.

ضمن اینکه تعداد بسته ها، مرسوله ها و کتاب های فروخته شده برای نخستین نمایشگاه مجازی کتاب، عدد قابل دفاعی بود. این نخستین تجربه ناشر، موسسه خانه کتاب و ادبیان ایرات و خریدار از نمایشگاه مجازی کتاب بود. حتی در هیچ سایت خریدی این تعداد بالا کتاب از ناشر مهیا نیست.

عرفان پور: در 32 دوره که نمایشگه کتاب برگزار گردید، بعد از اتمام نمایشگاه، بعضی از مخاطبان به کتاب فروشی ها مراجعه می کردند و این مساله، رونقی مقطعی را به همراه داشت. اما به طور کلی در هر تصمیم گیری باید منافع کتاب فروشان را در نظر بگیریم. نمی توانیم تصمیم عجولانه و احساسی بگیریم و کتاب فروشی را به سمت و سویی راهنمایی کنیم که حذف بشوند. باید به کتاب فروشی ها آموزش بدهیم تا به روز بشوند.

فرهنگِ تامین کالای کتاب، باید مورد تجدید نظر قراربگیرد

- درباره بایدها و نبایدها، ظرفیت ها و دسترسی در سراسر کشور، چه اتفاق هایی می تواند در نمایشگاه مجازی کتاب بیفتد تا جنبه های نمایشگاهی آن تقویت گردد؟

سرامی: کسی که در فرایند کار است و کسی که فرایند را مشخص می نماید باید به مصرف نماینده خدمات خوب برساند؛ به عنوان ناشر باید این فرایند را تسهیل کنم. در زنجیره تامین کالا، باید به کتاب فروش، به اندازه خودش بها داده بگردد. اگر به جایی برسیم که بهای کتاب فروشی مانند قبل نباشد، شاید باید فرهنگ تامین کالای کتاب، مورد تجدید نظر قراربگیرد. بحث فشار تکنولوژی هم مطرح است و برای ناشر امکاناتی فراهم شده است که نمی تواند مثل قبل متکی به کتاب فروشی ها باشد. این فرایند می تواند امکانات مثبتی برای کسب وکارها بیافریند و می تواند تاثیرات منفی هم داشته باشد.

می دانیم که اجرای بسیاری از امکانات نمایشگاه بین المللی مانند نشست ها و رونمایی ها در فضای مجازی ممکن نیست اما مگر میزان اثر بخشی نشست ها و رونمایی ها در 32 دوره نمایشگاه بین المللی کتاب چقدر بود و این رویدادها چقدر توانستند به جذب مخاطب یاری نمایند؟ ممکن است اجرای نمایشگاه کتاب در فضای مجازی بعضی ویژگی های منفی به همراه داشته باشد، اما کارنمودهای مثبتی دارد که ناشر می تواند از آن استفاده کند. پایه گذار نمایشگاه مجازی، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران بود و در نمایشگاه مجازی بعضی اطلاعات مانند شابک حتی مورد احتیاج خریدار حرفه ای نبودند. به نظر من اگر شکیبا باشیم و برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب را تکرار کنیم، این رویداد می تواند موجب صرفه جویی و جلوگیری از فساد گردد. این به معنی خیرعمومی در حلقه های مختلف فراوری و نه منفعت بخش های مختلف است.

حاجی تقی: به اعتقاد من؛ هرچندتا پیش از برگزاری نمایشگاه مجازی، بسیاری مسائل مبهم به نظر می رسید اما نتیجه نمایشگاه خوب بود. مسائل در جریان برگزاری حل، و یکی از نگرانی ها، احتمال دیده نشدن ناشرانِ کمترشناخته رفع شد و این دسته ناشران نیز ابراز رضایت داشتند.

موضوع دیگر اینکه، بُعد فروش کتاب در نمایشگاه مجازی پُررنگ بود. و باید پرسید مگر پُررنگ ترین بُعد نمایشگاه فیزیکی کتاب این گونه نبود؟ نمایشگاه به فروشگاه و جشنواره کتاب تبدیل شده است و ناشر، مخاطب و مسئولین راضی هستند. هنوز مساله فروشگاهی نمایشگاه کتاب، برای نمایشگاه بین المللی آسیب شناسی نشده است.

بهترین اقدام تلفیق نمایشگاه مجازی و فیزیکی است

-منظورم تعامل ها و روابط رودررو در نمایشگاه مجازی کتاب بود.

حاجی تقی: اگر قرار است فقط نمایشگاه مجازی کتاب را داشته باشیم، این سوال قابل طرح است که تعامل ناشر و مخاطب چگونه باشد؟ به نظر می رسد، تلفیق نمایشگاه مجازی و فیزیکی بهترین اقدام است. مخاطبان و ناشران از سختی های برگزاری نمایشگاه بین المللی در ادوار مختلف این رویداد شکایت داشتند. اگر امکان مشاهده و لمس کتاب در نمایشگاه فیزیکی پیش بینی و خرید در نمایشگاه مجازی انجام گردد کمتر به فضا برای ایجاد غرفه احتیاج است و می توان بیشتر به بُعد نمایشگاهی این رویداد توجه کرد.

نظربلند: برگزاری همزمان نمایشگاه فیزیکی و مجازی احتیاجمند آنالیز است، در این روزها نمی توان گفت، عملی شدن آن ممکن است یا نه. باید نحوه روبروه مردم و ناشران با این سبک از برگزاری نمایشگاه مورد آنالیز قرار گیرد. با در نظر دریافت امکان برگزاری نمایشگاه مجازی، شاید بعضی ناشران حاضر به حمل کتاب و فروش آن در نمایشگاه بین المللی نباشند؛ اما در کنار هم قرار دادن این دو سبک، احتیاج به آنالیز دارد، برای مثال نحوه تخصیص یارانه ها به چه شکلی خواهد بود؟ زیرا اگر فروش متمرکز نباشد، این مساله باید از نظر فنی، رصد کرد.

عرفان پور: معتقدم نمایشگاه فیزیکی نباید حذف گردد. باید همگام با شرایط، امکانات و الزامات، به ا صلاح رویه بپردازیم. نمی توان نمایشگاه فیزیکی را حذف کرد. می توان در راستای اصلاح نمایشگاه فیزیکی اقدام و درباره پیشنهاد تلفیق دو نمایشگاه فکر و برنامه ریزی کرد.

باید امکان خرید به وسیله بارکد مهیا بگردد

حاجی تقی: نمایشگاه مجازی کتاب می تواند گره نمایشگاه را باز کند؛ اینکه الزامات برگزاری آن چیست؟ احتیاج به آنالیز و کارشناسی دارد؛ اما از نظر فنی، احتیاج به بُن و فروش داد. معتقدیم، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان مجری نمایشگاه مجازی کتاب تهران می تواند این کار را انجام دهد. نمایشگاه مجازی، در کنار نمایشگاه فیزیکی می تواند احتیاجها را پوشش دهد از جمله وینارهای خاص داشته باشد. احتیاجی نیست، اقداماتی انجام گردد که شرکت های پخش و کتاب فروشان از برگزاری این رویداد متاثر و ناراضی شوند. در صورت تلفیق دو نمایشگاه، ناشر می تواند با تعداد کتاب کمتر در نمایشگاه حاضر گردد.

نمایشگاه فیزیکی کتاب نمی تواند به شکل سنتی ادامه پیدا کند. باید امکان خرید به وسیله بارکد برای این نمایشگاه مهیا گردد. با این روش، فروش در نمایشگاه به صورت ساده تری قابل رصد خواهد بود. تلفیق این دو می توان مسائل نمایشگاه فیزیکی و مجازی را حل نماید و بار ترافیکی نمایشگاه کتاب را کاهش دهد.

عرفان پور: ناشران عظیم، بیشتر از ناشران کوچک از نمایشگاه مجازی کتاب سود بردند، زیرا برای همه کاربران، دسترسی خوبی فراهم نبود و به همین دلیل از ناشران شناخته شده، خرید کردند.

سرامی: یافته های آماری شما تایید می نماید که ناشران عظیم فروش بهتری داشتند؟

نظربلند: ناشران عظیم، تعداد بیشتری کتاب مطابق سلیقه بازار منتشر نموده اند، امکانات برندسازی دارند و در فروش فیزیکی و مجازی به واسطه برند خود فروش بیشتری دارند؛ اما تفاوت نمایشگاه فیزیکی و مجازی این بود که کتاب های ناشران کوچک، کنار کتاب های ناشران عظیم نمایش داده شد. زیرا نمایش کتاب براساس عظیمی و کوچکی ناشر نبود، بلکه براساس تاریخ نشر - هرچه کتاب جدیدتر بود، کتاب بالاتر قرار می گرفت - نمایش داده شد.

سرامی: یعنی اگر یک کتاب پنح تا 10 ناشر داشت، همه به ترتیب سال نشر نمایش داده می شد؟

نظربلند: بله، همه به ترتیب آخرین سال چاپ، کتاب نمایش داده شد. در نمایشگاه جیرفت، براساس بیشترین فروش، کتاب ها ارائه شد؛ اما این فرایند را حذف کردیم، زیرا کتاب بعضی ناشران پرفروش بیشتر دیده می شد؛ البته بعضی از کتاب ها هستند که ناشر ابتدایی زحمت اصلی را برای ترجمه و تهیه آن کشیده است؛ این از معضلات بازار است که وقتی کتاب پرفروش می گردد، شاید کپی برداری گردد.

عرفان پور: برنامه ای برای ارائه گزارش آماری از نظر عددی و ریالی دارید؟

نظربلند: حتما طرح ها و اقداماتی در این حوزه و آنالیز آماری انجام می گردد؛ البته گزارشی که به مدیران بالاسری فرستاده می گردد با گزارشی که در اختیار ناشران قرار می گیرد، متفاوت خواهد بود.

parmisfun.ir: مجله پارمیسفان | مجله تفریحی، سرگرمی و مسافرتی

pbmusic.ir: نوای پرنده پارسی | مجله خبری، ورزشی و مسافرتی پارسی

quiz1.ir: مجله آزمون اول، مجله خبری تحلیل صنایع آموزشی و کارگاهی

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران