گورستان وال ها؛ کشف فسیل های دریایی در مکان های غیرمنتظره - مجله سرگرمی

برای مطالعه بیشتر با 8sharj.ir: سیستم مدیریت محتوای خبری همراه باشد.

سایت های فسیلی موجودات دریایی در وسط صحرا شاید در نگاه اول عجیب باشد، اما با بررسی شرایط منطقه در چندین هزار سال قبل وجود این استخوان ها قابل توجیه است.

حرکت پوسته زمین در طول میلیون ها سال گذشته باعث تغییرات جغرافیایی زیادی شده است. آنچه که امروز دشت و صحرا است روزی بستری از دریا بود و کوه های امروز در زیر اقیانوسی از آب غرق شده بودند. از این رو پیدا شدن فسیل های جانوران عظیم دریایی همانند وال در صحراها یا قله کوه های مرتفع چندان عجیب نیست. وال ها معمولا در نزدیکی سواحل دریا بین لایه های شنی گیر می کنند و می میرند و باگذشت زمان پوست آن ها دچار فساد شده و از بین می رود. سواحلی همانند ساحل اوکلند همیشه پر از لاشه و استخوان های وال های دریایی است. علاوه بر فسیل ها و وال های تنهایی که به سمت ساحل شنا می کنند و می میرند، در قرن 19 و 20ام میلادی، وال های زیادی در سراسر سواحل جهان طی حرکت های دست جمعی در ساحل دست به خودکشی زدند و لاشه های زیادی از خود به جای گذاشته اند. پنج نقطه در جهان وجود دارد که به گورستان وال ها معروف است.

کویر آتاکاما، شیلی

یکی از عجیب ترین و بزرگ ترین اکتشافات مربوط به فسیل موجودات دریایی در طول سال های اخیر، در صحرای آتاکاما شیلی اتفاق افتاده است. این کشف اتفاقی در خلال پروژه راه سازی که در این منطقه انجام می شد، صورت گرفت که در آن محققان توانستند ده ها اسکلت عظیم نهنگ که پهلوبه پهلو کنار هم مرده بودند، به همراه گونه منقرض شده ای از دلفین، تنبل دریایی و سایر موجودات آبزی کشف و تفکیک کنند.

وجود فسیل جلبک های دریایی کوچک در سنگ های اطراف فسیل ها به همراه مقدار زیادی اکسید آهن که ماده اولیه برای رشد و نمو جلبک ها است، پرده از راز مرگ دسته جمعی نهنگ ها برداشت. آنچه که به طور قطع می توان گفت، مرگ نهنگ ها و دیگر جانداران در این نقطه به علت مصرف جلبک های سمی بوده است. مردار پستانداران به مرور زمان به زیر آب کشیده شده است و زیر ماسه های روان کف دریا، برای سال ها مدفون شده اند.

ماسه های روان توسط موج های دریا از ساحل به سمت دریا کشیده می شوند و می توانند در طول چند هفته لاشه یک وال را کاملا مدفون کنند. محققان تخمین زدند که این لاشه ها مربوط به شش تا نه میلیون سال قبل هستند. این منطقه هم اکنون یکی از سایت های مهم کشف فسیل در شیلی و جهان است و نام محلی آن کرو بالنا (Cerro Ballena) به معنی گورستان وال ها است.

وادی الحیتان، مصر

بیابان های مصر شامل بعضی از بهترین سایت های دیرینه شناسی حال حاضر در جهان است و یکی از مهم ترین آن ها، وادی الحیتان یا دره نهنگ ها است. این سایت دورتر از قاهره و در جنوب غربی آن در فاصله 150 کیلومتری واقع شده است که حاوی ارزشمندترین فسیل ها و استخوان های مربوط به گونه ای از نهنگ ها به نام ارچائوکتی یا نهنگ آب بازسانان است. این گونه از وال ها از آن جهت که نقطه مهمی در تکامل وال ها به شمار می آیند، اهمیت فراوانی دارند. محققان این نهنگ آب بازرسان را حلقه گم شده وال خشک زی و وال های امروزی می دانند. فسیل های دره الحیتان، نمو و زندگی این گونه منقرض شده را به صورت کامل نشان می دهد.

فسیل های دره الحیتان متعلق به پنجاه میلیون سال قبل است که نشان می دهد چگونه نهنگ های جدید از زندگی روی خشکی به سمت زندگی در دریا کشیده شده اند. نهنگ های منقرض شده شکل فیزیکی همانند نهنگ های امروزی دارند، در حالی که در بعضی از قسمت ها شباهت زیادی به پستانداران خشکی پیدا کرده اند، از جمله جمجمه، دندان های نیش و ساختار پاهای عقب که همگی در نهنگ های امروزی تغییر شکل داده اند.

فیزیک فسیل ها و اسکلت ها در وضعیت خوبی هستند، زیرا ساختار سنگ های این قسمت باعث حفظ استخوان ها شده است. در داخل دره اسکلت های کاملی را می توانید پیدا کنید و در بعضی از موارد حتی محتویات معده جانوران مرده هم مشاهده می شود. وجود فسیل های دیگری از سایر موجودات دریایی همانند کوسه، لاک پشت، تمساح، لاک پشت به محققان اجازه می دهد که بتوانند شرایط زندگی در پنجاه میلیون سال قبل را بازسازی کنند.

در چهل تا پنجاه میلیون سال قبل این دره غرق در آب بوده است، در آن زمان دریای تثیز (Tethys) قسمتی جنوبی مدیترانه کنونی این ناحیه را پر کرده بود. تصور بر این است که دریا به سمت شمال عقب نشینی کرده و رسوبات ضخیمی که ساختار اصلی دره کنونی را تشکیل می دهند، روی اجساد مرده را پوشانده است و به مرور زمان فسیل های سالمی در خود نگه داشته اند. اولین اسکلت ها در سال 1800 میلادی کشف شد که متعلق به یک خزنده غول پیکر بود. اولین فسیل مربوط به نهنگ ها در سال 1902 کشف شد.

گذرگاه استخوان نهنگ ها، جزیره یتیمگران (Yttygran Island)

جزیره دورافتاده ای در ناحیه سیبری به نام یتیمگران، در دریای برینگ، منطقه وجود دارد که به گذرگاه استخوان نهنگ ها مشهور است. چهل سال قبل، باستان شناسان شوروی ده ها استخوان نهنگ غول پیکر را کشف کردند که به صورت یک خط همانند یک گذرگاه، روی

زمین کشیده شده بودند. طول این زنجیره استخوانی 550 متر و موازی با ساحل کنونی بود. استخوان های قفسه سینه نهنگ ها غالبا در داخل زمین توسط خاک ها پوشانده شده یا بین سنگ ها به صورتی جامانده بودند که تجسمی از یک گذرگاه برای کاشفان به وجود می آورد. در انتهای این راه استخوانی، جمجمه هایی قرار دارند که روزی یک نهنگ غول پیکر را هدایت می کرد.

باستان شناسان بر این باور هستند که این قرارگیری استخوان ها ساخته دست بشر است و این محل به عنوان عبادتگاهی برای اسکیموهای ساکن این منطقه در قرن 14ام بوده و چینش خاص به دست اسکیموها اجرا شده است. در آن دوران بر اساس شواهد سرمای سنگینی همانند یخ بندان موقت تمام این ناحیه را پوشانده بود و باعث کمبود غذا و درگیری بین قبایل برای بقاء اوج گرفته بود. این محل شاید یک ناحیه بی طرف و مقدس بوده است که مردم در آن جمع می شدند و غذاهای خودشان را باهم تقسیم می کردند و مسائل خودشان را بدون درگیری حل و فصل می کردند.

بر اساس اظهارنظر ساکنان محلی این منطقه چیزی بیش از زمینی برای سلاخی نهنگ هایی که شکارچیان از دریا صید می کردند، نبوده و آن ها در اینجا گوشت را از استخوان جدا و گوشت آن ها را در میان یخ ها برای جلوگیری از فساد ذخیره می کردند. این نظریه بیش از سایر نظریه ها قابل قبول است، چراکه نام این منطقه به معنی محل جمع آوری گوشت در گودال است.

اسپیتسبرگن، نروژ

در بیشتر سایت های فسیلی مربوط به وال ها، علائم اندکی از حیات نهنگ ها وجود دارد، معمولا چند تکه استخوان درهم شکسته که در یک منطقه بزرگ پخش شده اند؛ اما همه چیز در مورد اسپیتسبرگن متفاوت است. در اینجا تعداد زیاد استخوان ها نشان از کشتار بزرگ وال های دریایی در این منطقه بوده است.

اسپیتسبرگن تنها جزیره مشهور و همیشه پر از سکنه مجمع الجزایر اسلو بار در نروژ است. این منطقه برای سه قرن، محل شکار نهنگ بلوگا از قرن 17 تا قرن های کنونی بوده است، اما در قرن 20ام و سال 1961، دولت صید این گونه را برای حفاظت از آن ها در این منطقه ممنوع کرد. مرکز صید نهنگ در ناحیه ای به نام ون کلوفجوردن که 30 کیلومتر ناحیه فلاتی در ساحل غربی اسپیتسبرگن است، واقع شده است. در فاصله بین سواحل و خلیج های این منطقه لاشه های بزرگی از نهنگ ها را می توانیم ببینیم. در خط ساحلی کنار دریا تعداد لاشه ها به قدری بود که هم اکنون استخوان ها یک خط سفید در طول ساحل تشکیل داده اند که از فاصله های دور هم قابل مشاهده است.

بلوگا نوعی از نهنگ های سفید است که عمدتا در قطب شمال زندگی می کند. بر اساس الگوی مهاجرت مختص خودشان، در گله های بزرگ مهاجرت می کنند. صیادان این ناحیه به گله های بزرگ نهنگ حمله می کنند و تعداد زیادی از آن ها را مخصوصا در ماه های تابستان شکار می کنند. تعداد استخوان ها تخمین زده می شود که مربوط به 550 نهنگ باشد. این منطقه توسط دولت محافظت می شود تا استخوان ها و قایق های موجود که به عنوان بقایای فرهنگی هستند، کاسته یا نابود نشوند.

اچاچیست، بریتیش کلمبیا

برای قرن ها، جزایر متعلق به اچاچیست، در غرب جزایر توفینو در بریتیش کلمبیا، کانادا شاهد قتل روزانه صدها نهنگ بود. جزایر این قسمت به گونه ای قرار گرفته اند که بهترین سایت برای شکل گیری یک اسکله مخصوص صید نهنگ را فراهم می کرد. نهنگ های بسیار زیادی سالانه از کنار این جزایر عبور می کردند.

نهنگ ها پس از صید به ساحل کناری منتقل و سلاخی می شوند. گوشت آن ها برای نگه داری در قسمتی خشک و باقی استخوان ها به همان صورت در آنجا رها می شد. قسمتی از سر نهنگ هم برای به دست آوردن روغن، شکافته می شد. استخوان هایی در این قسمت وجود دارد که قدمتی هزارساله دارند. اکنون زیست شناسان همه استخوان های این ناحیه را بررسی می کنند تا از نوع نهنگ ها و حتی رژیم غذایی شان اطلاعات مفیدی کسب کنند. شکار در این مناطق به قدری زیاد بوده است که بعضی از گونه های عبوری از این منطقه، منقرض یا به صورت خیلی نایاب درآمده اند.

10 نکته تکمیلی

1. کشف فسیل های دریایی در صحرای آتاکاما، شیلی نشان می دهد که این منطقه روزگاری بستر دریا بوده و مرگ دسته جمعی وال ها و سایر موجودات به دلیل مصرف جلبک های سمی رخ داده است.
2. وادی الحیتان در مصر یکی از مهم ترین سایت های دیرینه شناسی حال حاضر جهان است که فسیل های ارزشمندی از نوعی نهنگ آب بازرس منقرض شده را در خود نگه داشته است.
3. جزیره یتیمگران در سیبری روسیه، محل کشف یک گذرگاه استخوانی متعلق به نهنگ های غول پیکر است که احتمالا توسط اسکیموها برای مقاصد مذهبی چیده شده است.
4. جزیره اسپیتسبرگن در نروژ شاهد صید گسترده نهنگ های بلوگا در قرون گذشته بوده و هم اکنون استخوان های بسیاری در ساحل آن قرار دارد.
5. جزایر اچاچیست در بریتیش کلمبیای کانادا نیز محل شکار روزانه صدها نهنگ در طول قرن ها بوده و استخوان های موجود در این منطقه اطلاعات ارزشمندی درباره انقراض برخی از گونه های نهنگ ارائه می دهد.
6. انتقال پوسته زمین و جابجایی مناطق دریایی و خشکی طی میلیون ها سال گذشته یکی از عوامل اصلی قرارگیری فسیل های دریایی در مناطق غیرمنتظره است.
7. در برخی موارد، چیدمان استخوان ها و فسیل ها نشان دهنده دخالت انسان در این امر است و شواهدی از استفاده مذهبی و فرهنگی از این مناطق وجود دارد.
8. مطالعه فسیل های کشف شده در این مناطق به محققان اجازه می دهد تا تحولات زیستی و محیطی صدها هزار و میلیون سال گذشته را بازسازی کنند.
9. شرایط خاص ژئولوژیکی برخی از این مناطق باعث حفظ فسیل ها و سالم ماندن اسکلت ها شده است.
10. کشف این محوطه های فسیلی دریایی در مناطق دور افتاده و بیابانی نشان از چگونگی تحولات زمین شناختی و زیستی سیاره زمین در طول تاریخ طولانی خود دارد.

سخن پایانی

کشف فسیل های دریایی در نقاط غیرمنتظره جهان همچون صحراها و ارتفاعات، گواهی بر تغییرات شگرف جغرافیایی و زیستی زمین در طول میلیون ها سال گذشته است. این کشف ها به درک بهتر ما از چگونگی تحول و تکامل حیات در سیاره زمین کمک می کند و همچنین نشان می دهد که مناطق به ظاهر ساده و بی اهمیت می توانند گنجینه های ارزشمندی از دانش دیرینه شناسی در خود پنهان کرده باشند.