راهنمای سلامتی در سفر: نکاتی که برای یک سفر امن و خاطره انگیز واجب است - مجله سرگرمی

برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با کارگزار مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

 آمادگی‌های هوشمندانه پیش از سفر

اقدامات پیشگیرانه قبل از شروع سفر، کلید اصلی جلوگیری از بسیاری از مشکلات سلامتی است . با صرف کمی وقت و برنامه‌ریزی می‌توانید با خیالی آسوده راهی مقصد شوید.

1. کسب اطلاعات بهداشتی و مشاوره با پزشک

حداقل 4 تا 6 هفته قبل از سفرهای مهم، به‌ویژه سفرهای خارجی، با پزشک خود یا کلینیک‌های مسافرتی مشورت کنید . این کار به چند دلیل ضروری است:

• ارزیابی سلامت عمومی: پزشک می‌تواند وضعیت سلامت شما را ارزیابی کرده و توصیه‌های لازم را ارائه دهد .
• واکسن‌های ضروری: بسته به مقصد سفر، ممکن است نیاز به تزریق واکسن‌های خاصی داشته باشید . دریافت واکسن باید چند هفته قبل از سفر انجام شود تا بدن فرصت کافی برای ایجاد ایمنی داشته باشد .

منابع آنلاین و آفلاین برای کسب اطلاعات:

• منابع آنلاین معتبر: وب‌سایت‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) منابع اصلی برای دریافت اطلاعات به‌روز در مورد شیوع بیماری‌ها، واکسن‌های الزامی و توصیه‌های بهداشتی برای هر کشور هستند . همچنین وب‌سایت‌های وزارت بهداشت کشورها اطلاعات مفیدی ارائه می‌دهند .
• اپلیکیشن‌های مسافرتی: اپلیکیشن‌هایی مانند Health4Travel و Passport Health به شما امکان ذخیره سوابق واکسیناسیون و دسترسی به اطلاعات پزشکی را می‌دهند . اپلیکیشن TravelSmart نیز اطلاعات پزشکی و مراکز درمانی نزدیک را فراهم می‌کند . برای مواقع اضطراری، اپلیکیشن‌های مشاوره آنلاین مانند دکتر ساینا می‌توانند کارآمد باشند .

برنامه زمانی و پروتکل تزریق واکسن‌های کلیدی:

• تب زرد (Yellow Fever):
  • مناطق پرخطر: این بیماری از طریق نیش پشه در مناطق استوایی آفریقا و آمریکای جنوبی منتقل می‌شود .
  • پروتکل تزریق: این واکسن باید حداقل 10 روز قبل از سفر تزریق شود . یک دوز آن برای تمام عمر ایمنی ایجاد می‌کند . کارت بین‌المللی واکسیناسیون (کارت زرد) 10 روز پس از تزریق معتبر شده و ورود به بسیاری از کشورها بدون آن ممکن نیست .
• حصبه (Typhoid):
  • مناطق پرخطر: این بیماری از طریق آب و غذای آلوده در مناطقی با سطح بهداشت پایین (مانند آسیای جنوبی، آفریقا و آمریکای لاتین) منتقل می‌شود . تزریق آن برای افرادی که قصد امتحان کردن غذاهای خیابانی را دارند، به‌شدت توصیه می‌شود .
  • پروتکل تزریق: واکسن حصبه (تزریقی یا خوراکی) باید حداقل 2 تا 3 هفته قبل از سفر دریافت شود . واکسن تزریقی تک‌دوز است و تا سه سال ایمنی ایجاد می‌کند .
• هپاتیت A:
  • مناطق پرخطر: این بیماری از طریق آب و غذای آلوده در مناطقی با بهداشت پایین مانند آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی شایع است .
  • پروتکل تزریق: این واکسن در دو دوز به فاصله 6 تا 12 ماه تزریق می‌شود . تزریق دوز اول قبل از سفر، سطح قابل توجهی از ایمنی را فراهم می‌کند و تکمیل دو دوز می‌تواند تا 20 سال ایمنی ایجاد کند .
• سایر واکسن‌های مهم:
  • مننژیت: برای مسافران "کمربند مننژیت" آفریقا و زائران حج الزامی است .
  • کزاز و دیفتری: تزریق دوز یادآور هر 10 سال یک‌بار برای همه مسافران توصیه می‌شود .
  • هپاتیت B: برای سفرهای طولانی به آسیا، آفریقا و خاورمیانه یا در صورت احتمال نیاز به خدمات پزشکی توصیه می‌شود .
  • آنسفالیت ژاپنی: برای اقامت‌های طولانی (بیش از یک ماه) در مناطق روستایی آسیا توصیه می‌شود .

2. پیشگیری از مالاریا

مالاریا یک بیماری انگلی است که از طریق نیش پشه منتقل می‌شود و هنوز واکسن مؤثری برای آن در دسترس عموم نیست . پیشگیری شامل مصرف دارو و جلوگیری از گزش پشه است . چند ماه قبل از سفر با پزشک خود مشورت کنید تا داروی مناسب بر اساس مقصد، مقاومت دارویی منطقه و شرایط جسمی شما تجویز شود .

داروهای پیشگیرانه و رژیم مصرف:

نکته مهم: هیچ‌کدام از این داروها ایمنی 100٪ ایجاد نمی‌کنند . بنابراین، اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از گزش پشه ضروری است .

3. تهیه جعبه کمک‌های اولیه کامل و دسته‌بندی شده

همراه داشتن یک جعبه کمک‌های اولیه مجهز، از ضروریات هر سفری است . محتویات کیت باید به صورت دوره‌ای بررسی و اقلام تاریخ گذشته جایگزین شوند .

• دسته 1: داروهای بدون نسخه (OTC):
  • مسکن و تب‌بُر: استامینوفن یا ایبوپروفن .
  • داروهای ضد حساسیت (آنتی‌هیستامین): مانند لوراتادین یا دیفن‌هیدرامین برای آلرژی و گزش حشرات .
  • داروهای گوارشی: قرص ضد اسهال (لوپرامید)، ضد تهوع و بیماری حرکت (دیمن هیدرینات)، ملین ملایم و پودر ORS برای جبران کم‌آبی .
  • پمادها: پماد آنتی‌بیوتیک، کرم هیدروکورتیزون برای کاهش خارش و پماد سوختگی .
  • داروهای سرماخوردگی: برای تسکین علائم سرفه و گلودرد .
• دسته 2: لوازم پانسمان و مراقبت از زخم:
  • چسب زخم در اندازه‌های مختلف .
  • گاز و باند استریل در ابعاد متفاوت .
  • نوار چسب پزشکی ضدآب .
  • پدهای الکلی و محلول ضدعفونی‌کننده (بتادین) .
  • باند کشی برای پیچ‌خوردگی‌ها .
• دسته 3: ابزارها و لوازم کمکی:
  • قیچی کوچک، موچین و سنجاق قفلی .
  • دماسنج دیجیتالی .
  • دستکش یکبار مصرف .
  • چراغ قوه کوچک .

اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتماً به مقدار کافی برای تمام طول سفر و حتی چند روز بیشتر، همراه داشته باشید . داروها را در بسته‌بندی اصلی خود و به همراه نسخه پزشک در کیف دستی‌تان قرار دهید .

4. بیمه مسافرتی

برای سفرهای خارجی، تهیه بیمه درمانی مسافرتی بسیار حیاتی است . این بیمه برای دریافت ویزای شینگن نیز الزامی است .

• پوشش‌های پزشکی کلیدی:
  • هزینه‌های پزشکی و بستری: شامل ویزیت پزشک، جراحی‌های اضطراری و هزینه‌های بیمارستان .
  • بازگشت پزشکی (Medical Repatriation): انتقال مسافر بیمار به کشور مبدأ در صورت لزوم پزشکی .
  • فوریت‌های دندانپزشکی: پوشش هزینه‌های اورژانسی دندانپزشکی تا سقف مشخص .
  • بازگرداندن جسد متوفی: پوشش هزینه‌های بازگرداندن پیکر متوفی به کشور .
• نکات مهم در قرارداد:
  • سقف تعهدات: برای ویزای شینگن حداقل 30,000 یورو الزامی است، اما برای کشورهایی با هزینه‌های درمانی بالا (مانند آمریکا) سقف‌های بالاتر (50,000 یورو یا بیشتر) توصیه می‌شود .
  • فرانشیز: مبلغی از خسارت که بر عهده خود بیمه‌شده است .
  • شرکت کمک‌رسان: اعتبار شرکت بیمه به شرکت کمک‌رسان بین‌المللی آن (مانند SOS یا Coris) بستگی دارد .
  • موارد خارج از پوشش: بیماری‌های مزمن و پیشین معمولاً پوشش داده نمی‌شوند .

5. ملاحظات برای افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن

• دیابت:
  • قبل از سفر با پزشک مشورت کرده و یک نامه به زبان انگلیسی حاوی اطلاعات بیماری و داروهای خود دریافت کنید .
  • داروها و تجهیزات (دستگاه تست قند، انسولین) را دو برابر نیاز و در کیف دستی حمل کنید .
  • انسولین را به دلیل حساسیت به دما در قسمت بار هواپیما قرار ندهید و از کیف خنک‌کننده استفاده کنید .
  • قند خون خود را به دلیل تغییر در رژیم غذایی و فعالیت، بیشتر از حد معمول اندازه‌گیری کنید .
• آسم و بیماری‌های تنفسی:
  • تمام داروهای استنشاقی (اسپری‌ها) را در کیف دستی خود به همراه داشته باشید .
  • بیمارانی که سطح اکسیژن پایینی دارند، ممکن است در پرواز به اکسیژن کمکی نیاز داشته باشند که باید از قبل با شرکت هواپیمایی هماهنگ شود .

نکات کلیدی برای حفظ سلامتی در طول سفر

بیشترین چالش‌های سلامتی در طول سفر رخ می‌دهند. با رعایت نکات زیر می‌توانید این چالش‌ها را با موفقیت پشت سر بگذارید.

1. بهداشت آب و غذا: مهم‌ترین اصل

بیماری‌های گوارشی مانند اسهال مسافرتی، شایع‌ترین مشکل سلامتی در سفر هستند که اغلب از طریق آب و غذای آلوده منتقل می‌شوند .

• آب آشامیدنی: همیشه از آب‌های بسته‌بندی شده استفاده کنید و از نوشیدن آب لوله‌کشی و استفاده از یخ‌های نامطمئن خودداری نمایید .
• روش‌های تصفیه آب در مواقع ضروری: در شرایطی که به آب سالم دسترسی ندارید، از روش‌های زیر استفاده کنید :

نکته: برای حداکثر اطمینان، می‌توان از روش ترکیبی استفاده کرد؛ مثلاً ابتدا آب را فیلتر کرده و سپس با UV یا قرص ضدعفونی کنید .

• نکات کلیدی برای انتخاب غذای خیابانی سالم:
  • انتخاب دکه‌های شلوغ: دکه‌هایی که مشتریان زیادی، به‌ویژه از افراد محلی، دارند معمولاً غذای تازه و باکیفیتی ارائه می‌دهند .
  • مشاهده فرآیند پخت: اطمینان حاصل کنید که غذا در حضور شما و به صورت کاملاً پخته و داغ سرو می‌شود .
  • بهداشت فروشنده و محیط: به تمیزی دست‌ها، ظروف، سطح کار و لباس فروشنده دقت کنید .
  • اجتناب از غذاهای خام یا نیم‌پز: از مصرف سالادهای خام، میوه‌های پوست‌کنده، سس‌های دست‌ساز و غذاهایی که در دمای محیط مانده‌اند، خودداری کنید .
  • توجه به ظاهر و بوی غذا: از خرید گوشت یا مرغی که رنگ یا بوی طبیعی ندارد، خودداری کنید .

2. بهداشت فردی: سدی در برابر میکروب‌ها

• شستشوی دست‌ها: دست‌های خود را به طور مکرر با آب و صابون، به‌خصوص قبل از غذا خوردن، به مدت حداقل 20 ثانیه بشویید.
• ژل ضدعفونی‌کننده: در صورت عدم دسترسی به آب، از ژل ضدعفونی‌کننده با پایه الکل (حداقل 60 درصد) استفاده کنید.

3. پیشگیری از گزش حشرات

در بسیاری از مناطق گرمسیری، حشرات ناقل بیماری‌های خطرناکی چون مالاریا، تب دنگی، زیکا و چیکونگونیا هستند . انتخاب ماده دافع حشرات مناسب، اولین قدم برای جلوگیری از این بیماری‌ها است .

• مقایسه مواد اصلی دافع حشرات: سه ماده اصلی مورد تأیید عبارتند از DEET، Picaridin و روغن اکالیپتوس لیمویی (OLE) .

• سایر اقدامات پیشگیرانه:
  • در اتاق‌های بدون توری، از پشه‌بند (ترجیحاً آغشته به حشره‌کش) استفاده نمایید .
  • هنگام غروب و طلوع آفتاب که پشه‌ها فعال‌تر هستند، لباس‌های آستین‌بلند و شلوار بلند بپوشید .

4. محافظت در برابر آفتاب و گرما

محافظت از پوست در برابر اشعه‌های مضر فرابنفش (UV) و آگاهی از بیماری‌های مرتبط با گرما برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی، پیری زودرس و شرایط اورژانسی حیاتی است .

• انتخاب و استفاده صحیح از کرم ضدآفتاب:
  • معیارهای انتخاب:
    • SPF (فاکتور محافظت در برابر آفتاب): از ضدآفتاب با حداقل SPF 30 استفاده کنید . SPF 30 حدود 97٪ و SPF 50 حدود 98٪ از اشعه UVB را فیلتر می‌کند .
    • طیف گسترده (Broad-Spectrum): این برچسب تضمین می‌کند که ضدآفتاب در برابر هر دو اشعه UVA (عامل پیری پوست) و UVB (عامل آفتاب‌سوختگی) محافظت می‌کند .
    • مقاومت در برابر آب (Water Resistance): این برچسب نشان می‌دهد محصول تا 40 یا 80 دقیقه در آب اثربخشی خود را حفظ می‌کند و پس از آن نیاز به تمدید دارد .
  • روش صحیح استفاده:
    • مقدار کافی: از قانون دو بند انگشت برای پوشش کامل صورت و گردن استفاده کنید .
    • زمان مناسب: ضدآفتاب را 15 تا 30 دقیقه قبل از خروج از منزل بزنید تا به خوبی جذب شود .
    • تکرار: کرم ضدآفتاب را هر دو ساعت یک‌بار و پس از شنا، تعریق شدید یا خشک کردن با حوله، تمدید کنید .
• دستورالعمل استفاده همزمان از دافع حشرات و کرم ضدآفتاب:
  1. ابتدا کرم ضدآفتاب را بزنید و 15 تا 20 دقیقه صبر کنید تا کاملاً جذب شود .
  2. سپس دافع حشرات را اعمال کنید .
  3. از محصولات ترکیبی خودداری کنید، زیرا ضدآفتاب نیاز به تمدید مکرر دارد .
• سایر اقدامات محافظتی در برابر آفتاب:
  • لباس‌های محافظ (UPF): لباس‌هایی با برچسب UPF 50+ بهترین سطح محافظت را ارائه می‌دهند .
  • کلاه لبه‌پهن: برای محافظت از صورت، گوش‌ها و گردن .
  • عینک آفتابی: با قابلیت فیلتر کردن 99 تا 100 درصد اشعه UVA و UVB .
  • ماندن در سایه: در ساعات اوج تابش خورشید (10 صبح تا 4 بعدازظهر) در سایه بمانید .
• تشخیص و مدیریت بیماری‌های مرتبط با گرما:
  • خستگی گرمایی (Heat Exhaustion): زمانی رخ می‌دهد که بدن به دلیل تعریق زیاد، آب و نمک فراوانی از دست می‌دهد .
    • علائم: تعریق شدید، پوست سرد، رنگ‌پریده و مرطوب، نبض تند و ضعیف، تهوع، خستگی، سرگیجه و گرفتگی عضلات .
    • اقدامات اولیه: فرد را به مکانی خنک منتقل کنید، لباس‌هایش را کم کنید، با پارچه مرطوب او را خنک کنید و به او جرعه‌جرعه آب خنک یا نوشیدنی ورزشی بدهید . اگر علائم پس از 30-60 دقیقه بهبود نیافت، با اورژانس تماس بگیرید .
  • گرمازدگی (Heat Stroke) - یک اورژانس پزشکی: زمانی رخ می‌دهد که سیستم تنظیم دمای بدن از کار می‌افتد و دمای بدن به بالای 40 درجه سانتی‌گراد می‌رسد . این وضعیت می‌تواند کشنده باشد .
    • علائم کلیدی: دمای بدن بسیار بالا (40 درجه یا بیشتر)، پوست داغ، قرمز و خشک (عدم تعریق)، نبض تند و قوی، گیجی یا از دست دادن هوشیاری، سردرد شدید و تشنج .
    • اقدامات فوری:
      1. فوراً با اورژانس (115) تماس بگیرید .
      2. فرد را به مکانی خنک منتقل کرده و لباس‌های غیرضروری را خارج کنید .
      3. بدن فرد را به سرعت خنک کنید: با استفاده از دوش آب سرد، پارچه‌های خیس یا قرار دادن کیسه‌های یخ روی کشاله ران، گردن و زیر بغل .
      4. به فرد گیج یا بیهوش مایعات ندهید .

5. مدیریت خستگی و سفرهای طولانی

سفرهای طولانی می‌توانند باعث خستگی، جت لگ (پرواززدگی) و افزایش خطر لخته شدن خون (DVT) شوند .

• مقابله با جت لگ (پرواززدگی):

  • قبل از پرواز: چند روز قبل از سفر، ساعت خواب خود را به تدریج به زمان مقصد نزدیک کنید . شب قبل از پرواز به خوبی استراحت کنید .
  • حین پرواز: به محض سوار شدن، ساعت خود را با زمان مقصد تنظیم کنید . آب فراوان بنوشید و از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید .
  • پس از رسیدن: خود را در معرض نور روز قرار دهید تا ساعت بیولوژیک بدنتان تنظیم شود . از چرت زدن طولانی در روز پرهیز کنید و خود را با برنامه محلی تطبیق دهید . مصرف دوز پایین ملاتونین با مشورت پزشک می‌تواند به تنظیم خواب کمک کند .

• پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT) در سفرهای طولانی (بیش از 4 ساعت):

  • حرکات ورزشی روی صندلی (هر 30 دقیقه): حرکاتی مانند پمپ مچ پا، چرخش مچ پا و بالا آوردن زانو را انجام دهید .
  • راه بروید: هر یک تا دو ساعت یک‌بار در راهروی هواپیما قدم بزنید .
  • لباس راحت بپوشید و از انداختن پاها روی هم خودداری کنید .
  • مایعات کافی بنوشید و از مصرف الکل و قرص خواب‌آور پرهیز کنید .
  • استفاده از جوراب واریس برای افراد در معرض خطر توصیه می‌شود .

مراقبت‌های پس از بازگشت از سفر

حتی پس از بازگشت به خانه نیز لازم است به وضعیت سلامتی خود توجه داشته باشید .

• تحت نظر گرفتن علائم: پس از بازگشت، مراقب علائمی مانند تب، اسهال، بثورات پوستی یا مشکلات تنفسی باشید .
• مراجعه به پزشک و آزمایش‌های تشخیصی: در صورت مشاهده هرگونه علامت بیماری، به‌ویژه اگر از مناطق پرخطر بازگشته‌اید، حتماً به پزشک مراجعه کرده و او را از سابقه سفر خود مطلع سازید . پزشک ممکن است آزمایش‌های تخصصی زیر را تجویز کند:
  • آزمایش برای بیماری‌های تب‌دار (مالاریا، تب دنگی، زیکا):
    • مالاریا: تشخیص از طریق اسمیر خون محیطی (استاندارد طلایی)، تست تشخیص سریع (RDTs) یا آزمایش حساس PCR انجام می‌شود .
    • تب دنگی، زیکا و چیکونگونیا: تشخیص با آزمایش مولکولی (RT-PCR) در هفته اول بیماری یا آزمایش سرولوژی (آنتی‌بادی) انجام می‌شود .
  • آزمایش برای مشکلات گوارشی (اسهال طولانی‌مدت):
    • آزمایش مدفوع برای انگل (O&P): برای شناسایی انگل‌هایی مانند ژیاردیا و آمیب تجویز می‌شود .
    • کشت مدفوع: برای شناسایی عفونت‌های باکتریایی مانند سالمونلا استفاده می‌شود .

خلاصه

حفظ سلامتی در سفر با یک رویکرد سه‌مرحله‌ای امکان‌پذیر است: آمادگی قبل از سفر، رعایت نکات بهداشتی در طول سفر، و مراقبت پس از بازگشت.

• قبل از سفر: حداقل 4 تا 6 هفته قبل از سفر با پزشک مشورت کنید و از منابع معتبر مانند وب‌سایت WHO اطلاعات کسب کنید . واکسن‌های ضروری مانند تب زرد، حصبه و هپاتیت A را بر اساس مقصد دریافت کنید . برای مناطق مالاریاخیز، داروهای پیشگیرانه را طبق دستور پزشک مصرف کنید . یک جعبه کمک‌های اولیه کامل شامل داروهای عمومی، لوازم پانسمان و ابزار تهیه کنید . بیمه مسافرتی با پوشش‌های کافی (مانند بازگشت پزشکی) و سقف تعهدات مناسب تهیه کنید . افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن باید داروهای کافی و نامه پزشک به همراه داشته باشند .
• در طول سفر: تمرکز اصلی باید بر بهداشت آب و غذا باشد . در صورت عدم دسترسی به آب سالم، از روش‌های تصفیه مانند جوشاندن یا فیلترهای قابل حمل استفاده کنید . هنگام انتخاب غذای خیابانی، به شلوغی دکه، پخت کامل غذا و بهداشت فروشنده توجه کنید . برای جلوگیری از گزش حشرات، از مواد دافع مؤثر مانند DEET استفاده کنید و آن را پس از جذب کامل کرم ضدآفتاب روی پوست بزنید . برای محافظت در برابر آفتاب، از کرم ضدآفتاب با SPF 30+ و طیف گسترده استفاده کرده و آن را هر دو ساعت تمدید کنید . تفاوت علائم خستگی گرمایی (پوست سرد و مرطوب) و گرمازدگی (پوست داغ و خشک، گیجی) را بدانید و در صورت مشاهده علائم گرمازدگی فوراً با اورژانس تماس بگیرید . برای مدیریت جت لگ، برنامه خواب خود را تنظیم کرده و مایعات کافی بنوشید . برای پیشگیری از لخته شدن خون (DVT) در پروازهای طولانی، حرکات ورزشی منظم انجام دهید و در کابین راه بروید .
• پس از سفر: وضعیت سلامتی خود را تحت نظر داشته باشید و در صورت بروز علائم مشکوک مانند تب یا اسهال، به پزشک مراجعه کرده و او را از سابقه سفر خود مطلع کنید . پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی تخصصی برای بیماری‌هایی مانند مالاریا یا عفونت‌های انگلی تجویز نماید .

با دنبال کردن این توصیه‌ها، می‌توانید با اطمینان خاطر بیشتری سفر کنید و با خاطراتی خوش و در سلامت کامل به خانه بازگردید. به یاد داشته باشید که سلامتی، مهم‌ترین توشه‌ی هر سفری است.