بازی های محلی مردانه در مناطق لرنشین - مجله سرگرمی

در روزنامه 22 تیر خبرنگاران همدان به معرفی بازی های محلی مخصوص دختران و بانوان پرداختیم. در این مطلب، بازی های ویژه مردان را معرفی می کنیم که بین قوم لر رواج دارد.

• کازی کیزی

کازی کیزی (کازم کیزم) یک بازی محلی است که بین قوم لر رواج دارد. تعداد نفرات در این بازی هر چند نفر که باشد ایرادی ندارد. مثلا اگر 6 نفر باشند 6 عدد چوب به ردیف و پشت سر هم روی زمین قرار می دهند. معمولا در زمینی نسبتا هموار و به طول 6 متر به بالا و عرض 3 متر این بازی انجام می گردد. وسایل مورد احتیاج برای این بازی 5 قطعه چوب به طول یک تا 5/1 متر و به قطر 2 تا 5 سانتی متر و یک قطعه سنگ است.

بازی به این صورت است که در ابتدا چوب ها را با فاصله نیم متر تا 75 سانتی متر موازی هم قرار می دهند و قطعه سنگی را در فاصله کمی حدود یک متر از چوب اول یا آخر قرار می دهند. چوب اول را مار و سنگ را آش می گویند. بازی به صورت فردی شروع می گردد، هر نفر باید ابتدا 3 بار لِی لِی کنان از پشت چوب اول و بدون این که روی مار پا بگذارد از روی چوب ها بگذرد یعنی با هر لِی (یک پرش) قدمی روی یک چوب بگذارد، با 3 بار حرکت این مرحله از بازی می تواند به طرف سنگ برود و پا روی یک چوب بگذارد و استراحت کند، در این صورت حتما باید پس از پا گذاشتن روی سنگ بگوید آش. سپس بازی در مرحله دوم به صورت حرکت مارپیچ از بین چوب ها از ردیف اول تا آخر در حالت لِی لِی کردن ادامه پیدا می نماید. پس از عبور از آخرین ردیف، مرحله سوم که مشابه مرحله اول است شروع می گردد.

در این مرحله، بازیکن از پشت مار با هر پرش به صورت یک پا بدون این که روی چوب ها پا بگذارد، داخل هر ردیف می گردد. زمانی فرد بازنده خواهد بود که در هر کدام از مراحل پا روی مار بگذارد یا در مرحله اول در یکی از لی ها در داخل ردیف یا در مرحله سوم روی یکی از چوب ها پا بگذارد. همچنین در مرحله دوم پا گذاشتن روی چوب ها موجب باخت بازیکن خواهد شد. ضمن این که در طول بازی اگر در هر مرحله نتواند با لی لی مرحله مورد نظر را به خاتمه برساند، یعنی پا را روی زمین بگذارد، بازنده محسوب می گردد. این چوب ها را کازکیز می گویند. اگر در اثنای پریدن، پای فرد به آخرین چوب برخورد کند، بازیکنان اصطلاحا می گویند: مار سیاه که معنی آن این است که پای آن شخص به چوب موسوم به مار سیاه خورده و باخته است.

• دال پلان

یکی از مشهورترین بازی های بومی و محلی که بین لرها بسیار رواج دارد و مردم از آن استقبال می نمایند دال پلان (دال پران) است. رده های سنی مختلف این بازی را انجام می دهند. این بازی که پلان، دال پهلو، دال پل و دال پران نیز نامیده می گردد شبیه به بازی دارت و بولینگ اروپایی است. در این بازی رقابت بین 2 تیم بر سر هدف قرار دادن اهدافی سنگی است. این بازی با هدف تقویت عضلات دست، کتف و تا حدودی به کارگیری عضلات کمر و پا، تقویت خودباوری و نگرش مثبت در افراد و تمرکز در نشانه گیری انجام می گیرد.

در این بازی در هریک از دو سوی زمین بازی 3 هدف سنگی که دال نامیده می شوند پشت سر هم و در یک خط مستقیم قرار داده می گردد. دال ها را به صورت عمودی در یک خط مستقیم در زمین فرومی نمایند که راست بایستند. فاصله بین هر کدام از دال ها در یک سوی میدان حدود یک متر و فاصله بین دو سوی میدان حدود 10 متر یا بیشتر است. این اهداف سنگی (دال ها) معمولا لاشه سنگ هایی با اندازه تقریبی 20 در 20 سانتی متر است. در واقع دال پلان از رشته بازی های پرتابی است که برای انجام آن قدرت بدنی و تبحر در نشانه گیری نقش معین نماینده دارد. این بازی با 2 نفر یا بیشتر انجام می گردد.

ابتدا شرکت نمایندگان به 2 گروه تقسیم می شوند و به قید قرعه گروه شروعنماینده معین می گردد. 2 گروه مقابل هم و با یک فاصله توافقی می ایستند، سپس هر گروه تعدادی سنگ تخت و صاف (معمولا 3 عدد) را به صورت عمودی و پشت سر هم و یا کنار هم قرار می دهند. افراد تیم شروعنماینده به نوبت قلوه سنگ هایی را که در دست دارند به طرف تخته سنگ های تیم مقابل پرتاب می نمایند. هر نفر یک پرتاب و در صورت برخورد قلوه سنگ به تخته سنگ ها به تعداد سنگ های سرنگون شده پرتاب جایزه می گیرد. حتی اگر یک تخته سنگ از تیم برنده به زمین افتاده باشد، جای 2 تیم با هم عوض می گردد، اما اگر تخته سنگی از تیم برنده به زمین نیفتد، بازی ادامه خواهد داشت.

هرگاه یکی از بازیکنان بتوانند یک دفعه با یک سنگ هدف خود را بزند، فورا سر اولین دال خودشان می ایستند و این عمل هم یک مَر نامیده می گردد. گروه مخالف نیز دال های خود را که افتاده است درست می نماید و دوباره طبق روال قبلی بازی شروع می گردد. حال اگر یکی از بازیکنان یک دال از گروه مخالف را هدف قرار دهد، می تواند یک سنگ اضافه پرتاب کند. برد و باخت در بازی دال پهلو بر سر کول سواری است که مسافت آن هم قبل از بازی معین می گردد.

• انی منی

تعداد بازیکنان در این بازی 5 تا 7 نفر برای هر تیم است که در زمین نسبتا هموار و کوچک انجام می گردد. بازی به این طریق است که 2 نفر به عنوان سرپرست هر تیم انتخاب می شوند، سرپرست هر تیم نفرات خود را به صورت توافقی یا به وسیله قرعه کشی انتخاب می نماید و برای شروع بازی قرعه کشی به روش تر و خشک صورت می گیرد. گروه بازنده در قرعه کشی در مرکز زمین دایره وار و با فاصله یک تا 2 متر از یکدیگر به حالت ایستاده یا تقریبا دولا قرار می گیرند و افراد تیم برنده بر پشت و شانه آنها سوار می شوند. سرپرست گروه سوار، کلاه را دست می گیرد و به اولین نفر سمت راست یا چپ خود می گوید: انی من نفر مخاطب پاسخ می دهد جان منی دیگری گوید اگر نگیری مال منی و بلافاصله کلاه را به طرف او می اندازد. او باید بدون این که پیاده گردد کلاه را بگیرد. پس از دریافت کلاه و ادای کلمات فوق باید نفر بعدی بازی را به همان ترتیب ادامه دهد. هرگاه کلاه را به طرف او می اندازد، او باید بدون این که پیاده گردد کلاه را بگیرد. درواقع این بازی تا افتادن کلاه از دست تیم سواره ادامه می یابد. سپس 2 تیم جای خود را با هم عوض می نمایند و تیم دیگر به عنوان تیم سواره بازی را شروع می نماید.

• گُل مُشت

تعداد بازیکنان در این بازی 11 نفر است. این بازی در محوطه نیم دایره ای به قطر 15 متر انجام می گردد. وسایل مورد احتیاج در این بازی یک عدد سینی یا آبکش، یک لنگه کفش و 50 قلوه سنگ کوچک به اندازه گردو است. در این بازی یکی از افراد ورزیده، جسور و پرتحرک در محوطه نیم دایره می نشیند یا می ایستد. سینی را به عنوان سپر در یک دست می گیرد و دست دیگر خود را با لنگه کفش می پوشاند (دستش را داخل کفش می نماید). افراد دیگر به ترتیب و با فاصله روی محیط نیم دایره قرار می گیرند، این نفرات هریک 5 قلوه سنگ در دست دارند و سنگ های خود را با شدت هرچه بیشتر به طرف فردی که در مرکز دایره است پرتاب می نمایند. چنانچه مدافع بتواند هر 50 سنگ پرتاب شده را با سپر یا لنگه کفش دفع کند به گونه ای که هیچ سنگی به بدن او برخورد نکند برنده محسوب می گردد. بازی توسط حداقل 3 نفر داوری می گردد.

این بازی جنبه رزمی و دفاع شخصی نیز دارد و به تمرین و ورزیدگی خاصی در آن احتیاج است. جایزه برنده که اغلب یک رأس گوسفند است توسط یکی از ریش سفیدان منطقه داده می گردد. در گذشته این ورزش باعث تقویت قوه تشخیص هنگام دفاع از خود در لحظات بحرانی جنگ ها می شد. هدف از این بازی تقویت عضلات بدن مخصوصا عضلات دست است و هدف روان شناختی آن تقویت اعتمادبه نفس و حس تمرکز در افراد است. بازی گل مشت از دوره مغول تاکنون رایج است.

wallpaper7.ir: مجله تصویر و سرگرمی | مجله آموزشی با سرگرمی گرافیستها و کاریکاتوریست ها

asiaro.ir: تور آسیایی ارزان | تور ترکیبی آسیایی | تور ترکیبی جنوب شرق آسیا

pariha.com: پریها | اخبار، سرگرمی، ورزش، فال، پزشکی، سینما