تحریم ها؛ عینت و ذهنیت جامعه - مجله سرگرمی

همانگونه که می دانم در عصر دنیای شدن قرار داریم فرایندی که کنش متقابل و احتیاج های متقابل پیچیده، یکپارچگی مردم، شرکت ها و دولت ها را در سراسر دنیا به یکدیگر پیوند داده شده و این امر به دلیل پیشرفت علوم، فناوری ارتباطات و حمل و نقل رشد فزاینده پیدا کرده است و وابستگی کشور ها را ضرورت پذیر ساخته است.

در نظام دنیای هیچ کشور و هیچ دولتی نمی تواند خود را بی احتیاج و خودبسنده نسبت به دیگر جوامع قلمداد کند چرا که انزوا کشور ها چه بصورت اجباری و چه اختیاری سبب فقر و فلاکت آن کشور خواهد شد از مصادیق شاخص و عینی این امر، دو کشور کره شاقتصادی و جنوبی که هر دو هم جغرافیا، هم فرهنگ، هم زبان و اما؛ با دو دولت متمایز که یکی کمونیستی و یکی دموکرات و آزاد است یکی در ظلمات تاریکی، فقر و انزوا و دیگری در روشنایی و در برترین شاخص های توسعه یافتگی واقع شده است.

از این رو مشاهده می نمایم نقش تعاملات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با نظام بین المللی همراه با دیگر شاخص ها راهبردی داخلی (آموزش، مدیریت، انگیزه...) تا چه میزان در بالندگی و شکوفاهی اقتصاد و اجتماعی جوامع کارساز خواهد بود.

حال در شرایط کنونی کشور ما شاهد آن هستیم که چگونه تحریم های اجباری شدید به وسیله نظام سلطه اختلال اساسی در خرید و فروش کالاها، مبادلات بانکی، بیمه، آموزش، تحریم تسلیحاتی، پزشکی، هوایی، دریایی... بوجود آورده است.

کشور ما به اسم جزء کوچکی از کل نظام دنیایست با توجه به وابستگی تاریخی به عایدی های نفتی و اقتصاد نفتی، تحریم ها، آسیب پذیر ویران کننده ای بر اقتصاد ما وارد نموه است در خوشبینانه ترین حالت ممکن این جزء کوچک (ایران) از یک کل (نظام دنیای) هر چند که در تنظیم روابط بین خرده نظام های اقتصادی، سیاسی، قضایی، فرهنگی، آموزشی پیروز عمل نماید با توجه به وابستگی جزء به کل، دچار خلل و ناکارایی در عملکرد خرده نظام ها خواهد شد.

حال در نظر بگیریم مدیران و برنامه ریزان کشور برای پروژه ای برترین برنامه ریزی ها و آیین نامه های اجرای لازم را بر اساس امکانات و وضع موجود تدوین و به اجرا در آورده اند و طرح به خوبی به پیش رفته است به یکباره تحریم های شدیدی علیه کشور وضع می شود در این شرایط نظام پولی، اقتصادی و کل نظام... دچار خلل می شود در واقع این امر سبب اختلال در کل برنامه های تدوین شده و اجرا شده بوجود آورده و تمام رشت ها پنبه می شود.

می توان در نهایت نتیجه گرفت خرده نظام کشور در نظام بین المللی و در مقابل تحریم ها و انزوا تاب آوری لازم را ندارد و در واقع هیچ کشوری در شرایط تحریم سختگیرانه تاب آوری ندارد و دیر یا زود تسلیم شرایط خواهد شد چرا که نظام دنیای و خرده نظام داخلی به مانند دمینو به یکدیگر متصل هستند بخصوص خرده نظام که به نظام کل وابستگی تام دارد دچار اختلال در سیستم ها شده و نظام های داخلی کارکرد خود را به شایستگی انجام نمی دهند.

در چنین آشفته بازاری که تمام تصمیم گیری و برنامه ریزی ها کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دچار نقص شده، برنامه ها بدرستی قابل اجرا و پیش بینی نیستند و در چنین شرایطی زمینه های فساد، رانت، دلال بازی به شدت رشد کرده و مدیران و برنامه ریزان سرگردان و سراسیمه می شوند و سازوکار ها لازم جهت برطرف مشکل را نخواهد داشت و بنوعی سیستم بخصوص سیستم اقتصادی دچار هرج و مرج شده و دیری نمی پاید که سایر خرده سیستم ها را هم تحت شعاع قرار خواهد داد.

همانگونه شاهد هستیم در کشور ما شرایط بد اقتصادی حکفرماست، تورم فزاینده قیمت ها، کمیابی بعضی اقلام اساسی، اختلال در آب خوزستان و بیشتر نقاط کشور، قطع برق، به فنا رفتن سرمایه های مردم در بورس. مهاجرت نخبگان و ورزشکاران، افزایش سرقت ها، فرار سرمایه های ملی و خرید املاک، ناکارایی در مقابله با کرونا و مرگ و میر شهروندان ایرانی، سوء تغذیه غذایی، کاهش قدرت خرید نمونه های از مسائل عینی تحریم ها علیه کشور است از شاخص های مهم مسائل عینی تحری ها این است که مشاهده پذیرند، قابل لمس، مادیند، و غالبا در بازه زمانی کوتاه مدت یک تا پنج سال قابل برطرف هستند.

علاوه بر مسائل عینی، بعضی مسائل جنبه ذهنی و پنهان هم دارند که آثار آن غیر مستقیم و یا در بلند مدت خود را نشان می دهند.

دورکیم جامعه شناس شهیر فرانسوی جامعه را به مثابه موجود زنده ای می داند که افراد و اجزا آن همگی در خدمت به کلیتی که بقای سیستم را تداوم می بخشد، خدمت گزارند.

دورکیم از آن تحت اسم وجدان جمعی یاد می نماید تنها حاصل تجمع صوری افراد جامعه نیست بلکه چیزی جدای آنهاست که هرگاه لازم باشد از خارج خود را بر تک تک افراد. (تنهایی؛ 132)

روح جمعی به هنجار ها و ارزش های اجتماعات خاص مانند خانواده، گروه های شغلی، دولت، نهاد های آموزشی و مذهبی گفته می شود. (ریتزر؛ 1373)

همانگونه که در سطور فوق گفته شد تحریم ها آثار عینی سوءی داشته است. جامعه شناسان و کارشناسان فرهنگی برای جامعه روح زنده متصور هستند که در حال حرکت و پویایست؛ و این روح زنده متاثر از عوامل بیرونی و شرایط و واقعیت های مادی و عینی هم می باشد؛ از این رو آسیب مسائل و مسائل عینی تحریم ها بر ذهنیت و روح جامعه و بر ایستار ها ذهنی مردم تاثیرات به مراتب مخرب تر دارد. این آثار غالبا غیر مستقیم، بطئی، غیر ملموس، طولانی تر، دامنه وسیع تر، ذهنی تر هستند

بسیاری از جرایم و مشاجرات خانوادگی، نزاع ها، رواج فساد و فحشا، آشفتگی های ذهنی و روانی، تهدید سلامت جامعه، بصورت غیر مستقیم از شرایط تحریمی نشات می گیرد. باسم مثال در المپیک 2020 ژاپن تا کنون که روز دهم را سپری کرده ایم تنها یک مدل کسب کرده ایم و این ناکامی و شکست بزرگی برای ورزش کشور ما محسوب می شود.

اگر اردو ها، پاداش های مادی و مسائل اقتصادی را فاکتور بگیریم بسیاری از این رشته ها به صورت انفرادی برگزار می شود این سوال مطرح می شود که چرا ورزشکاران کشور ما عملکرد بدی داشته اند به زعم بنده در فضای که کشور و عینیت جامعه پر از مشکل است. فضا و روح جامعه و ذهنیت هم دچار اختلال شده، از این رو لاجرم عملکرد ورزشکاران المپیکی هم متاثر از این موضوعست.

استمرار این شرایط بر شاخصه های کلان و کیفی همانند اعتماد اجتماعی، افول سرمایه اجتماعی، افول ملیت گرایی و بر دنیا بین دینی، و بر امنیت روانی مردم و نسل های که در شرایط بد تحریمی به دنیا آمدند هم تاثیر سوء و مخربی خواهد گذاشت.

اینجاست که می گویم تحریم هم بر جنبه های عینی، مستقیم و ملموس و هم بر جنبه های غیر مستقیم، غیر ملموس و ذهنی تاثیر گذاشته و خواهد گذاشت؛ و مادر تمام مسائل جامعه و سوء برنامه ها و زمینه های فساد و رانت را ایجاد کرده است.

*دکترای مسائل اجتماعی ایران

hmvd.ir: مجله همراهان | مجله خبری و ورزشی همراهان

nicepatogh.ir: مجله نایس پاتوق | مجله دورهمی گردشگری و مسافرتی، خبری و ورزشی